Wystąpienie do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie pobierania przez niektóre szkoły wyższe nienależnych opłat od studentów za świadczone usługi edukacyjne z dnia 2012-10-18.
Wystąpienie do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie pobierania przez niektóre szkoły wyższe nienależnych opłat od studentów za świadczone usługi edukacyjne.
Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymuje skargi od studentów wskazujących, że uczelnie domagają się wniesienia opłat niezwiązanych ze świadczonymi usługami edukacyjnymi. Dotyczy to np. żądania wniesienia opłaty za kolejny semestr nauki od studentów, którzy zrezygnowali z nauki w danej uczelni. Od wniesienia tej opłaty uzależnione jest wydanie dokumentów studenta (świadectwo maturalne). Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich trafiają także skargi na pobieranie opłat za powtarzanie zajęć. Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym w art. 99 ust. 1 pkt 2 dopuszcza pobieranie opłat za powtarzanie określonych zajęć na studiach stacjonarnych oraz stacjonarnych studiach doktoranckich z powodu niezadowalających wyników w nauce. Użyty w przepisie termin "określonych" jest, jak wynika z wpływających skarg, interpretowany przez uczelnie bardzo szeroko. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o poinformowanie o podejmowanych działaniach na rzecz przestrzegania przepisów ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym w omawianym zakresie.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego (26.11.2012 r.) odnosząc się do pobierania przez uczelnie opłat za kolejny semestr nauki od studentów, którzy zrezygnowali ze studiów, poinformowała, że rezygnacja stanowi bezwzględną przesłankę skreślenia z listy studentów, co powinno zostać dokonane bez zbędnej zwłoki. Zgodnie z orzecznictwem sądów ochrony konkurencji i konsumentów, uczelnie mogą pobierać opłaty za czas faktycznego świadczenia usług edukacyjnych. W związku z powyższym pobieranie opłat za okres po skreśleniu z listy studentów należy uznać za sprzeczne z prawem, zaś przewidujące to zapisy umów zawieranych ze studentami należą do niedozwolonych klauzul umownych. W przypadku skarg studentów Ministerstwo zwraca się do uczelni o wyjaśnienia przedstawiając powyższe stanowisko, jednak roszczenia z tytułu umowy o odpłatności za studia mają charakter cywilnoprawny i rozstrzygane są przez sądy powszechne. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w uzasadnionych sytuacjach kieruje do uczelni kontrole, których skutki prawne opisane są w art. 37 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym. Ewentualne roszczenia finansowe uczelni wobec byłych studentów nie mogą być podstawą do odmowy wydania oryginałów i odpisów świadectw dojrzałości, zaś w przypadku nieuwzględnienia przez uczelnię wniosku zainteresowanej osobie przysługuje skarga do właściwego sądu administracyjnego na bezczynność władz uczelni. Przepis art. 99 ust. 1 pkt 2 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym dotyczy wyłącznie uczelni publicznych i dopuszcza pobieranie przez nie opłat za świadczone usługi edukacyjne związane z powtarzaniem zajęć z powodu niezadowalających wyników w nauce. Wysokość opłat za powtarzane zajęć określa rektor uczelni.