Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie obowiązujących zasad refundacji leków z dnia 2012-10-26.

Adresat:
MINISTERSTWO ZDROWIA
Sygnatura:
RPO/697234/12/V/1018.1.3 RZ
Data sprawy:
2012-10-26
Rodzaj sprawy:
wystąpienie o charakterze generalnym (WG)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Administracyjnego i Gospodarczego
Wynik sprawy:
nieuwzględnienie wystąpienia Rzecznika
Opis sprawy:

Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie obowiązujących zasad refundacji leków.

W listach do Rzecznika Praw Obywatelskich skarżący kwestionują obowiązujący system kwalifikowania leków do refundacji na podstawie wskazań zarejestrowanych przez producentów preparatów handlowych, a nie na podstawie wskazań medycznych dla substancji czynnej zawartej w tych preparatach. Jedynym beneficjentem tego rozwiązania są - zdaniem skarżących - niektóre firmy farmaceutyczne, a głównym poszkodowanym - pacjent. Zarejestrowane wskazania nie obejmują wszystkich zastosowań danego leku i nie muszą zmieniać się zależnie od postępów wiedzy medycznej. Pacjentowi nie przysługuje refundacja leku, jeżeli został mu przepisany na inne schorzenie niż określone we wskazaniach rejestracyjnych. Większość lekarzy mających kontrakt z NFZ przepisuje leki pełnopłatne. W przypadkach, gdy lekarz ma wątpliwości wobec wskazań rejestracyjnych leku refundowanego, wybiera lek spoza listy refundacyjnej, aby uniknąć kary w razie kontroli NFZ. Skarżący zarzucają też nadanie znaczenia prawnego Charakterystykom Produktów Leczniczych. Wątpliwości budzą ponadto przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie recept lekarskich, nakładające na lekarzy obowiązek zaznaczania 100% odpłatności za lek wypisany poza wskazaniami rejestrowymi. Takie uregulowanie wykracza poza upoważnienie ustawowe. W świetle komunikatu Ministerstwa Zdrowia z 21 marca 2012 r., rozporządzenie to dopuszcza, aby lek został przepisany na recepcie zarówno pod nazwą międzynarodowa, handlową, chemiczną jak i nazwą substancji czynnej, zapisaną w języku polskim, angielskim i łacińskim. Obowiązek każdorazowego określania odpłatności uniemożliwia jednak skorzystanie z tej możliwości. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o ustosunkowanie się do przedstawionych kwestii.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2012-12-03
Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia (03.12.2012 r.) wyjaśnił, że przepisy ustawy refundacyjnej, które wprowadziły system refundacji oparty na wskazaniach do stosowania zawartych w Charakterystyce Produktu Leczniczego miały przede wszystkim na celu zdjęcie ciężaru odpowiedzialności z lekarzy w sytuacji wypisywania leków poza wskazaniami. Charakterystyka Produktu Leczniczego jest jedynym neutralnym źródłem informacji o leku. Jako jedyny dokument stanowi obiektywną i jednoznaczną podstawę weryfikacji informacji o produkcie leczniczym. Odnosząc się do nakładania przez NFZ na lekarzy kar umownych za nieprawidłowo wystawione recepty, w odpowiedzi poinformowano, że intencją Ministra Zdrowia nie jest całkowite zwolnienie lekarzy z odpowiedzialności, w tym również w ramach wypisywania recept na leki refundowane. Kary umowne przewidziane w umowach upoważniających do wystawiania recept na leki refundowane zostały wprowadzone z uwagi na dobro pacjentów, nakładając na lekarzy, zgodnie z zasadą wykonywania zawodu z należytą starannością obowiązek weryfikacji prawidłowego wystawiania recept. Obowiązek określania poziomu odpłatności na receptach został nałożony na lekarzy w celu zagwarantowania właściwego wydania leku pacjentowi w aptece. Obowiązek ten spoczywa na lekarzu jako osobie najbardziej kompetentnej pod względem merytorycznym oraz posiadającej niezbędne informacje o pacjencie oraz jego chorobie. Ministerstwo Zdrowia planuje wszczęcie do końca 2012 r. procesu nowelizacji rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 marca 2012 r. w sprawie recept lekarskich. Tym samym wszelkie uwagi dotyczące rozbieżności w przepisach regulujących określanie poziomu odpłatności zostaną rozważone i przeanalizowane w ramach prac nad nowelizacją wyżej wymienionego rozporządzenia.