Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Komendanta Głównego Policji w sprawie przestępstw popełnianych za pośrednictwem Internetu, związanych z naruszeniem dóbr osobistych użytkowników sieci z dnia 2013-01-16.

Adresat:
KOMENDA GŁÓWNA POLICJI
Sygnatura:
RPO/710680/12/I/105.9 RZ
Data sprawy:
2013-01-16
Rodzaj sprawy:
wystąpienie o charakterze generalnym (WG)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego
Wynik sprawy:
częściowo pozytywnie ze względu na częściowe uwzgl. wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Wystąpienie do Komendanta Głównego Policji w sprawie przestępstw popełnianych za pośrednictwem Internetu, związanych z naruszeniem dóbr osobistych użytkowników sieci.

W wystąpieniu Rzecznik porusza problem wolności wypowiedzi w Internecie. Wolność słowa stanowi jeden z filarów społeczeństwa demokratycznego. Niestety, coraz częściej mają miejsce incydenty, w których wolność wypowiedzi jest rażąco nadużywana. Ma to miejsce szczególnie jeśli chodzi o treści zamieszczane za pośrednictwem stron internetowych, blogów, oraz portali społecznościowych, gdzie niektóre komentarze zdecydowanie przekraczają granice dozwolonej krytyki, stanowiąc swoistą mowę nienawiści, niekiedy zawierającą treści rasistowskie, ksenofobiczne lub antysemickie. Obowiązujące regulacje prawne w większości wypadków są wystarczające do dochodzenia odpowiedzialności autorów niedozwolonych i obraźliwych treści zamieszczonych w Internecie. Wydaje się jednak, że zasadniczym problemem jest brak jednolitych standardów współpracy Policji, organów prokuratury oraz sądów w zakresie działań mających na celu ustalanie tożsamości sprawcy niedozwolonych czynów. Ustalenie danych osobowych bardzo często pozostawiane jest samemu poszkodowanemu, który nie posiada ku temu odpowiednich środków ani możliwości. Niepokojący jest także brak świadomości osób, których dobra osobiste zostały naruszone, o przysługujących środkach prawnych pozwalających na egzekwowanie ich praw. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o poinformowanie o istniejących praktykach, a także o wytycznych, jakie posiadają organy ścigania w sprawie przestępstw popełnianych za pośrednictwem Internetu, związanych z naruszeniem dóbr osobistych użytkowników sieci, w szczególności przestępstw pomówienia i znieważenia.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2013-02-11
Opis odpowiedzi:

Komendant Główny Policji (11.02.2013 r.) wyjaśnił, że brak jest precyzyjnych regulacji prawnych dotyczących stricte przestępstw popełnianych za pośrednictwem Internetu związanych z naruszeniem dóbr osobistych użytkowników tej sieci. W pewnym tylko zakresie regulacje te zawarte są w wytycznych nr 3 Komendanta Głównego Policji w sprawie wykonywania czynności dochodzeniowo-śledczych przez policjantów z dnia 15 lutego 2012 r., oraz wytycznych Prokuratora Generalnego w sprawie udziału prokuratora w sprawach o przestępstwa prywatnoskargowe z dnia 29 października 2012 r. Ściganie przestępstw określonych w art. 212 k.k. oraz 216 k.k. odbywa się w trybie prywatnoskargowym. Zgodnie z treścią art. 488 §1 k.p.k., Policja jest obowiązana przyjąć skargę od pokrzywdzonego oraz w "razie potrzeby" zabezpieczyć dowody przed utratą bądź zniszczeniem. Policja w tym przypadku spełnia rolę swoistego przekaźnika skargi, którą ma obowiązek przekazać właściwemu sądowi. Kopię skargi zobowiązana jest przesłać prokuratorowi z wnioskiem o rozważenie wszczęcia postępowania ściganego z urzędu, jeżeli czyn przestępny godzi bezpośrednio w chronione prawem interesy pokrzywdzonego, jak również w dobra ogólne. Jednak nawet w przypadku objęcia ścigania czynu z urzędu przez prokuratora lub zlecenia policji stosownych czynności ustaleniowych przez sąd nie zawsze możliwe jest ustalenie sprawcy czynu karalnego. W celu podniesienia świadomości prawnej osób pokrzywdzonych w wyniku zaistnienia przestępstw związanych z naruszeniem dóbr osobistych obecnie w Wydziale Wsparcia Zwalczania Cyberprzestępczości Biura Kryminalnego Komendy Głównej Policji opracowywana jest zwięzła i wyczerpująca informacja dotycząca sposobu dochodzenia swoich praw w sprawach prywatnoskargowych, która będzie opublikowana na łamach witryny internetowej Komendy Głównej Policji w zakładce Biura Kryminalnego w dziale "Cyberprzestępczość".