Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Ministra Finansów w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwot zasądzanych przez sądy w związku ze stwierdzeniem przewlekłości postępowania z dnia 2012-11-20.

Adresat:
MINISTERSTWO FINANSÓW
Sygnatura:
RPO/705003/12/V/620.1 RZ
Data sprawy:
2012-11-20
Rodzaj sprawy:
wystąpienie o charakterze generalnym (WG)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Administracyjnego i Gospodarczego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Wystąpienie do Ministra Finansów w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwot zasądzanych przez sądy w związku ze stwierdzeniem przewlekłości postępowania.

Ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez uzasadnionej zwłoki, reguluje zasady i tryb wnoszenia oraz rozpoznawania skargi strony, której prawo do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki lub do przeprowadzenia i zakończenia sprawy egzekucyjnej lub innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego zostało naruszone na skutek działania lub bezczynności sądu, prokuratora albo komornika sądowego. Uwzględniając skargę strony sąd stwierdza, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania. Przepis art. 12 ust. 4 tej ustawy przewiduje możliwość przyznania, na żądanie skarżącego, odpowiedniej sumy pieniężnej w wysokości od 2.000,00 zł do 20.000,00 zł. Organy podatkowe stoją na stanowisku, że świadczenie uzyskane z tego tytułu podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z przyjętą wykładnią, przyznawana na podstawie tej ustawy "odpowiednia suma pieniężna" stanowiąca przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie ma charakteru odszkodowania ani zadośćuczynienia. Stanowisko resortu finansów w tej sprawie nie zostało zaakceptowane przez sądy administracyjne, które wskazują, że istotą zwolnienia podatkowego odszkodowań (w tym zadośćuczynienia) jest fakt, że świadczenie to nie wzbogaca beneficjenta, a jedynie rekompensuje poniesioną stratę, w tym także w sferze niematerialnej. W ocenie Rzecznika stanowisko zajmowane przez sądy administracyjne w pełni zasługuje na aprobatę. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o zajęcie stanowiska w przedstawionej sprawie.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2012-12-21
Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów (21.12.2012 r.) poinformował, że w związku z wątpliwościami organów upoważnionych przez Ministra Finansów do wydawania indywidualnych interpretacji prawa podatkowego dotyczącymi charakteru rekompensaty finansowej za przewlekłość postępowania, Ministerstwo Finansów skierowało w 2011 r. wystąpienie do Ministerstwa Sprawiedliwości w przedmiotowej sprawie. Początkowo Ministerstwo Sprawiedliwości podzieliło opinię Ministerstwa Finansów opartą na stanowisku Sądu Najwyższego, że "odpowiednia suma pieniężna" z art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez uzasadnionej zwłoki, nie jest ani odszkodowaniem ani zadośćuczynieniem. Z kolejnych pism Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że resort odchodzi od pierwotnego stanowiska, stwierdzając, że suma pieniężna, o której mowa w art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez uzasadnionej zwłoki, ma charakter zbliżony do zadośćuczynienia. Z tych względów Minister Finansów podjął decyzję o zmianie przepisów w sposób, który pozwoli na objęcie dyspozycją art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych omawianej sumy pieniężnej.