Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie przetwarzania danych o osobach uzależnionych od narkotyków z dnia 2013-05-09.
Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie przetwarzania danych o osobach uzależnionych od narkotyków.
Helsińska Fundacja Praw Człowieka oraz Fundacja Panoptykon podnosiły w debacie publicznej zastrzeżenia dotyczące katalogu danych o osobach zgłaszających się na leczenie, które mają być gromadzone na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz projektowanego rozporządzenia Ministra Zdrowia. Zakłady opieki zdrowotnej prowadzące leczenie lub rehabilitację osób uzależnionych są zobowiązane do przekazywania Krajowemu Biuru do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii zestawu danych stanowiących w większości informacje niezwykle wrażliwe, m. in. dane dotyczące miejsca zamieszkania, wykształcenia oraz obywatelstwa, historia używania środków odurzających lub substancji psychotropowych, informacje o zachowaniach ryzykownych mogących przyczynić się do zakażenia HIV, HCV, historia leczenia. Dane te, analizowane pojedynczo, nie stanowią danych osobowych, jednak przetwarzane razem mogą doprowadzić do identyfikacji osoby, której dotyczą. Przekazywany zestaw danych jest bowiem opatrzony identyfikatorem składającym się z dwóch pierwszych liter imienia i nazwiska, daty urodzenia, a także zakodowanej informacji o płci pacjenta. Naruszenia konstytucyjnego prawa do ochrony danych osobowych można upatrywać w nałożeniu obowiązku ustawowego w granicach wykraczających poza ramy wyznaczone przez Konstytucję, a więc z pominięciem przesłanki "niezbędności w demokratycznym państwie prawnym". Istnieje wątpliwość, czy przetwarzanie danych w proponowanym zakresie jest niezbędne, a w szczególności czy jest przydatne dla osiągnięcia zamierzonego celu, czyli określenia rozmiaru i specyfiki problemu narkomanii w skali krajowej i zapewnienia podstaw dla monitorowania problemów narkotyków i narkomanii w Europie. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o przedstawienie stanowiska w tej sprawie.
Minister Zdrowia (24.06.2013 r.) nie podzielił wątpliwości przedstawionych w wystąpieniu Rzecznika Praw Obywatelskich. Jednocześnie stwierdził, że identyfikator osoby zgłaszającej się do leczenia z powodu używania środków odurzających lub substancji psychotropowych wykorzystywany jest w Polsce od kilkudziesięciu lat w ramach systemu zbierania danych statystycznych w obszarze psychiatrii, w tym także monitorowania problemu uzależnienia od substancji psychoaktywnych. Identyfikator składający się z pierwszych liter imienia i nazwiska stosowany jest także we wszystkich badaniach dotyczących problemu narkotyków i narkomanii. Zmiana zasad kodowania danych osób uzależnionych uniemożliwiłaby prowadzenie wspólnych analiz wykorzystujących dane zbierane w ramach wiodących w Polsce systemów statystycznych, a w szczególności dane zbierane w ramach niniejszego systemu monitorowania oraz systemu administrowanego przez Instytut Psychiatrii i Neurologii. Ponadto zaburzona zostanie porównywalność danych w seriach czasowych, co utrudni analizę trendów w rozwoju zjawiska. Utracona zostanie także szansa na zestawienie danych pochodzących z monitoringu z danymi z projektów badawczych.