Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie braku kompleksowej ustawy o biegłych sądowych z dnia 2013-06-05.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie braku kompleksowej ustawy o biegłych sądowych.
Analiza skarg wpływających do Biura Rzecznika wskazuje, że przewlekłość postępowań sądowych w wielu przypadkach spowodowana jest długotrwałym oczekiwaniem na sporządzenie opinii przez biegłych. Obecnie stan prawny dotyczący instytucji biegłych sądowych uregulowany jest w kilku aktach różnej rangi prawnej, a ponadto zawiera istotne luki, które stoją na przeszkodzie pełnej realizacji zasady rzetelności procesu sądowego. W ocenie Rzecznika w polskim porządku prawnym brakuje jednej ustawy, która w sposób wyczerpujący regulowałaby zagadnienie biegłych sądowych, w tym procedurę ich powoływania i nadzoru, sposób weryfikacji kandydatów do pełnienia tej funkcji oraz określanie zasad ich wynagradzania. Aktualny stan prawny, w którym brak jest kompleksowej ustawy o biegłych stanowi jedną z zasadniczych przyczyn przewlekłości postępowań, a tym samym prowadzi do zagrożenia praw i wolności człowieka i obywatela. Bardzo często, w szczególności jeżeli orzeczenie jest uzależnione od wiedzy specjalistycznej, opinia biegłego jest niezastąpionym dowodem w sprawie stanowiąc podstawę wydanego rozstrzygnięcia. Jednocześnie, niejasno określone kompetencje biegłych oraz brak systemu kontroli nad ich pracą ze strony sędziów powodują, że udział biegłego w postępowaniu sądowym bywa zbyt czasochłonny, a czasem niewiele wnosi do rozstrzygania sporu. Do występujących mankamentów zaliczyć należy także brak należytego systemu kontroli nad spełnianiem przez kandydatów na biegłych odpowiednich standardów zapewniających wysoką jakość sporządzanych opinii. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o poinformowanie, czy w Ministerstwie Sprawiedliwości prowadzone są obecnie prace legislacyjne mające na celu przygotowanie projektu ustawy o biegłych sądowych oraz ewentualnie, jaki jest stan zaawansowania tych prac.
Minister Sprawiedliwości (13.06.2013 r.) poinformował, że obecnie w Ministerstwie Sprawiedliwości toczą się prace nad nową wersją projektu założeń projektu ustawy o biegłych sądowych. Do poprzedniej wersji projektu liczne uwagi zgłosił Minister Finansów. W wyniku analizy tych uwag zdecydowano o czasowym wstrzymaniu prac nad projektem. Nowy tekst projektu założeń ma na celu uregulowanie problematyka biegłych sądowych w sposób zapewniający dostęp do wysoko kwalifikowanego korpusu ekspertów wpisanych na listy biegłych sądowych, które powinno wpłynąć na usprawnienie toku postępowań sądowych oraz przygotowawczych, a także uregulowanie zasad ustanawiania i weryfikacji "biegłych instytucjonalnych" oraz sprawowania nad nimi nadzoru. Obecnie projekt jest przedmiotem uzgodnień wewnątrzresortowych. Po uzgodnieniu projektu zostanie on skierowany do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych. Z kolei kwestie finansowe zostały uregulowane w podpisanych dnia 24 kwietnia 2013 r. przez Ministra Sprawiedliwości rozporządzeniach w sprawie określania stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu karnym oraz w sprawie określania stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym.