Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie trudności w uzyskaniu przez płatników zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek z dnia 2013-06-13.

Adresat:
ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
Sygnatura:
RPO/735858/13/III/303.5 RZ
Data sprawy:
2013-06-13
Rodzaj sprawy:
wystąpienie o charakterze generalnym (WG)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
Wynik sprawy:
nieuwzględnienie wystąpienia Rzecznika
Opis sprawy:

Wystąpienie do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie trudności w uzyskaniu przez płatników zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek.

Rzecznik odnosi się w wystąpieniu do treści artykułu prasowego, w którym opisano problem przedsiębiorców ubiegających się o zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek. Przedsiębiorcy musieli ponownie zapłacić składki za okres 2 lat, z tego powodu, że system informatyczny ZUS nie dysponował danymi o opłaconych składkach, a ponadto ZUS nie uwzględnił przedstawionych przez wnioskodawców dowodów wpłaty spornych kwot. Informacje zawarte na koncie płatnika składek stanowią podstawę do wydawania, na wniosek podmiotów gospodarczych, zaświadczeń o niezaleganiu w opłacaniu składek. Brak tych informacji, spowodowany trudnościami związanymi z wdrażaniem systemu informatycznego, nie powinien stanowić przeszkody w wydaniu zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek, szczególnie gdy zainteresowany przedstawia dowody wpłat. W takiej sytuacji żądanie przez ZUS powtórnego zapłacenia składek w celu uzyskania stosownego zaświadczenia należy uznać za niedopuszczalną praktykę, naruszającą standardy konstytucyjne. Znając kłopoty, które były związane z początkowym okresem wdrażania Kompleksowego Systemu Informatycznego przez ZUS nie można wykluczyć, że tego typu zjawiska mogą występować w szerszej skali. Konieczne jest zatem podjęcie przez Prezesa ZUS działań wykluczających możliwość nieuzasadnionego obciążania płatników składek przez organy rentowe dodatkowymi obowiązkami, powstałymi na tle wątpliwości co do faktycznego wpływu składek. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2013-07-03
Opis odpowiedzi:

Członek Zarządu ZUS (03.07.2013 r.) wyjaśnił, że w sprawie opisanej w wystąpieniu wpłaty były poprawnie oznaczone identyfikatorami płatnika składek oraz zawierały prawidłowo wskazane numery rachunków bankowych do dokonywania wpłat składek pobieranych przez ZUS. Zawierały także pozostałe dane niezbędne do ich rozliczenia. W tym przypadku wpłaty Spółki za okres styczeń 1999 r. - wrzesień 2001 r. nie wpłynęły na rachunki bankowe ZUS, co potwierdził Narodowy Bank Polski. Spółce wydano we wrześniu 2001 r. zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek w trybie wyjątkowym, na podstawie przedłożonych osobiście kopii dowodów wpłat. Mimo obowiązku zweryfikowania po wydaniu zaświadczenia, czy wpłaty faktycznie wpłynęły i zostały zaewidencjonowane na koncie płatnika składek, Oddział ZUS nie dopełnił tego obowiązku na bieżąco. Dopiero postępowanie wyjaśniające w 2009 r. potwierdziło brak wpływu wpłat na rachunki bankowe ZUS. Nie można przyjąć, że samo przedstawienie dowodów wpłat, gdy nie nastąpił wpływ środków na rachunki centralne ZUS, jest dostatecznym potwierdzeniem wywiązania się z obowiązku opłacenia składek. Sprawy takie muszą być rozpatrywane indywidualnie i podlegać ocenie sądowej. ZUS podjął działania mające zapobiegać takim sytuacjom. Oddziały ZUS zostały zobowiązane do weryfikacji wpływu wpłat, jeżeli zaświadczenie zostało wydane z uwzględnieniem dowodów wpłat dokonanych w ostatnich dniach przed złożeniem wniosku. Ponadto wprowadzone standardy rozliczeń zobowiązują oddziały ZUS do cyklicznego weryfikowania stanu dokumentów zaewidencjonowanych na kontach płatników składek i w razie stwierdzenia braku wpłat podejmowania odpowiednich postępowań.