Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie zaskarżania czynności komornika przez osoby trzecie z dnia 2013-07-23.

Adresat:
MINISTERSTWO SPRAWIEDLIWOŚCI
Sygnatura:
RPO/589886/08/IV/401.4 RZ
Data sprawy:
2013-07-23
Rodzaj sprawy:
wniosek o podjęcie inicjatywy prawodawczej (WGI)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Cywilnego
Wynik sprawy:
częściowo pozytywnie ze względu na częściowe uwzgl. wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie zaskarżania czynności komornika przez osoby trzecie.

Rzecznik ponownie zwraca uwagę na problem właściwej ochrony praw osób trzecich dotkniętych skutkami postępowania egzekucyjnego. Brak gwarancji proceduralnych uniemożliwia osobom trzecim podjęcie skutecznej obrony przed działaniem komornika. Osoby trzecie, chcąc złożyć skargę na czynność komornika naruszającą ich prawa, nie mogą spełnić formalnych wymogów pisma procesowego, bowiem informacje niezbędne do prawidłowego sporządzenia skargi na czynność komornika nie są dostępne dla osób niebędących uczestnikami postępowania egzekucyjnego. Osoby te nie mogą również przeglądać akt postępowania egzekucyjnego, a komornicy odmawiają udzielenia im informacji powołując się na tajemnicę zawodową. Skarga na czynności komornika, niezawierająca niezbędnych danych, podlega odrzuceniu. W założeniach projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw przewidziano zmianę trybu wnoszenia skargi na czynności komornika. Skarga będzie wnoszona do komornika, który dokonał zaskarżonej czynności. Komornik będzie przekazywał skargę wraz z aktami sprawy do sądu. W ocenie Rzecznika projektowana zmiana przepisów nie pozwoli na zapewnienie gwarancji proceduralnych dla osób dotkniętych skutkami postępowania egzekucyjnego. Po uchwaleniu zapowiadanej nowelizacji osoba trzecia wnosząca skargę będzie, tak jak obecnie, uczestnikiem postępowania w przedmiocie skargi na czynności komornika, natomiast nie będzie uczestnikiem postępowania egzekucyjnego, a więc nie będzie miała dostępu do akt sprawy. Celowe byłoby uzupełnienie uprawnienia do zaskarżenia czynności komornika o taką regulację, która nakładałaby na komornika obowiązek przekazania skarżącemu informacji niezbędnych do sporządzenia skargi. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2013-08-16
Opis odpowiedzi:

Minister Sprawiedliwości (16.08.2013 r.) stwierdził, że propozycja uzupełnienia art. 767 § 2 k.p.c. przez nałożenie na komornika obowiązku przekazania skarżącemu informacji niezbędnych do sporządzenia skargi nie jest jednoznaczna. Nie wiadomo, czy obowiązek aktualizowałby się przed wniesieniem skargi, czy dopiero po dokonaniu tej czynności. Jeżeli komornik miałby zrealizować wspomniany obowiązek informacyjny przed wniesieniem skargi, to musiałby zostać upoważniony do badania, czy osoba trzecia, deklarująca chęć wniesienia skargi, posiada interes w zaskarżeniu czynności lub zaniechania dokonania czynności przez komornika. Tymczasem organem uprawnionym do badania przesłanki w postępowaniu wywołanym wniesieniem skargi jest sąd. Jeżeli zaś obowiązek informacyjny komornika miałby być realizowany dopiero po wniesieniu skargi, to uwzględnienie tej propozycji byłoby zbędne. Z chwilą złożenia skargi na czynność komornika osoba trzecia staje się uczestnikiem postępowania egzekucyjnego w zakresie, w jakim wniesiona przez nią skarga dotyczy określonej części tego postępowania. Od tej chwili przysługuje jej prawo przeglądania akt sądowych, a także akt sprawy prowadzonej przez komornika. W aktualnie obowiązującym modelu wnoszenia skargi korzystanie z tego uprawnienia przez skarżącego może być problematyczne, gdyż skarga jest składana bezpośrednio do sądu i dopiero po pozytywnej wstępnej kontroli formalnej jej odpis jest przesyłany komornikowi. Do czasu otrzymania odpisu skargi komornik nie ma wiedzy o jej wniesieniu. Może się zdarzyć, że w tym okresie komornik odmówi skarżącemu dostępu do akt. Jeżeli jednak skarżący wykaże, że wniósł skargę (np. okazując wezwanie do uzupełnienia braków skargi), to komornik jest obowiązany udostępnić mu akta sprawy. Planowana zmiana trybu wnoszenia skargi pozwoli wyeliminować tą niedogodność.