Wystąpienie do Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie dostosowywania obiektów budowlanych do potrzeb osób z niepełnosprawnością z dnia 2013-07-24.
Wystąpienie do Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie dostosowywania obiektów budowlanych do potrzeb osób z niepełnosprawnością.
Do Rzecznika wpływają wnioski osób z niepełnosprawnością, skarżących się na obowiązujące przepisy, które - ich zdaniem - nie są w stanie zapobiec faktycznej dyskryminacji osób z niepełnosprawnościami, w zakresie dostępności przestrzeni publicznej oraz obiektów użyteczności publicznej, a także mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego. Podzielając zarzuty formułowane w skargach obywateli, Rzecznik wskazuje w wystąpieniu także na bierność i nieefektywność organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego w zakresie kontroli realizowania przez inwestorów obowiązków nałożonych ustawą Prawo budowlane i rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Sytuacja ta powoduje, iż wiele budynków, zarówno nowych jak i po przebudowach oraz remontach, oddawanych do użytkowania - mimo nałożonego przepisami obowiązku - nie jest dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnością. Tymczasem, ratyfikowanie przez Polskę Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych wymusza konieczność zmiany zarówno dotychczasowych praktyk, jak i nieefektywnych przepisów, tak aby zagwarantowany przez Konwencję poziom ochrony osób niepełnosprawnych był przez państwo skutecznie realizowany. Zasadne wydaje się rozważenie wprowadzenie przez ustawodawcę normy prawnej nakładającej na właścicieli i zarządców budynków użyteczności publicznej oraz budynków mieszkalnictwa wielorodzinnego obowiązek podjęcia - w wyznaczonym terminie - określonych działań, mających na celu likwidację barier w codziennej egzystencji osób niepełnosprawnych. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o wyrażenie stanowiska w przedstawionej sprawie.
Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej (13.09.2013 r.) potwierdził, że w odniesieniu do obiektów użyteczności publicznej, które nie podlegają robotom budowlanym, nie ma podstawy prawnej do żądania ich dostosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych. Takie model kształtowania obowiązków właścicieli nieruchomości, zakładający obowiązek zgodności obiektu budowlanego wyłącznie z przepisami techniczno-budowlanymi obowiązującymi w dacie udzielenia pozwolenia na budowę, wydaje się wynikać z zasady niedziałania prawa wstecz, co nie uniemożliwia wprowadzenia do przepisów technicznych norm rozszerzających określone obowiązki dostosowawcze z uwagi na ważny interes społeczny. Należałoby jednak ocenić, które z wymagań technicznych powinny być stosowane także do obiektów budowlanych powstałych przed wejściem w życie normy prawnej. Nie wszystkie obiekty użyteczności publicznej można dostosować do obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych. Alternatywnym sposobem rozwiązania problemu dostępności do usług publicznych dla osób z niepełnosprawnością może być np. wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej. W odpowiedzi poinformowano ponadto, że Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego skierował wystąpienie do wszystkich wojewodów zwracając uwagę na potrzebę szczególnego nadzoru nad przyjmowanymi w projektach budowlanych warunkami dostępności obiektów użyteczności publicznej dla potrzeb osób niepełnosprawnych. Wystąpił także do wszystkich wojewódzkich inspektorów nadzoru budowlanego obligując organy szczebla wojewódzkiego i organy powiatowe do stosowania się do zaleceń NIK zawartych w "Informacji o wynikach kontroli NIK - Dostępność obiektów użyteczności publicznej dla osób niepełnosprawnych w województwie podlaskim".