Wystąpienie do Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej w sprawie trybu rejestracji oświadczeń lustracyjnych, w przypadku opóźnienia w przekazaniu oświadczenia przez zobowiązany organ z dnia 2013-08-08.
Wystąpienie do Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej w sprawie trybu rejestracji oświadczeń lustracyjnych, w przypadku opóźnienia w przekazaniu oświadczenia przez zobowiązany organ.
Rzecznik otrzymuje skargi wskazujące na istnienie luki prawnej związanej z trybem rejestracji oświadczeń lustracyjnych. Mimo obowiązku "niezwłocznego" przekazania oświadczenia lustracyjnego do Biura Lustracyjnego IPN, w praktyce może dojść do sytuacji, w których oświadczenie zostanie przekazane przez zobowiązany do tego organ z kilkumiesięcznym opóźnieniem. Przepisy ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów oraz ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, nie zawierają jednoznacznych wskazówek co do trybu postępowania Biura Lustracyjnego IPN w takiej sytuacji. Obecna praktyka Biura Legislacyjnego - działającego z konieczności w warunkach braku wyraźnej regulacji prawnej - może prowadzić do niekorzystnych dla jednostki skutków polegających na podjęciu przez właściwy organ działań mających na celu uniemożliwienie dalszego pełnienia funkcji publicznej osoby, która w ocenie Biura nie złożyła oświadczenia lustracyjnego. Obywatele nie powinni być narażeni na ponoszenie negatywnych konsekwencji będących wynikiem niewywiązywania się przez właściwe organy z ustawowego obowiązku przekazania oświadczenia lustracyjnego. W państwie demokratycznym, normy prawne powinny określać kompetencje organów państwa, ich zadania, jak również tryb postępowania. Obywatele natomiast są uprawnieni do uzyskiwania informacji o podstawie prawnej podjętych przez te organy działań. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie, zwłaszcza w zakresie potrzeby podjęcia działań legislacyjnych mających na celu zmianę opisanego stanu rzeczy.
Prezes Instytutu Pamięci Narodowej (27.09.2013 r.) przekazał stanowisko Dyrektora Biura Legislacyjnego IPN, w którym stwierdzono, że propozycja znowelizowania przepisów ustawy lustracyjnej poprzez ewentualne zakreślenie terminu, w jakim organ byłby zobowiązany do przesłania oświadczenia lustracyjnego do Biura Lustracyjnego, wydaje się być zbyt daleko idąca. Ustawa lustracyjna nie zawiera regulacji dotyczących sposobu postępowania w sytuacjach, w których oświadczenie lustracyjne - na skutek zaniechania ze strony organu przekazującego - trafia do IPN z dużym opóźnieniem, bądź w ogóle nie zostaje przekazane. W odniesieniu do obowiązku złożenia oświadczenia lustracyjnego istotny jest termin złożenia oświadczenia, czyli termin, w którym oświadczenie wpływa do właściwego organu. Powinno to nastąpić w chwili wyrażenia zgody na kandydowanie lub zgody na objęcie lub wykonywanie funkcji, a w przypadku żołnierza zawodowego przed doręczeniem mu decyzji o wyznaczeniu na stanowisko służbowe. Brak podstaw do wyciągania konsekwencji wobec osoby w sytuacji, gdy oświadczenie - złożone w ustawowo przewidzianym terminie - nie zostało przekazane do IPN na skutek zaniechania organu. Zadaniem Biura jest - po wpłynięciu zapytania, bądź informacji o uprzednim złożeniu oświadczenia lustracyjnego - potwierdzenie, że takie oświadczenie znajduje się w jego zasobie. W przypadku, kiedy wpłynęło ono ze znacznym nawet, ale zawinionym przez organ przekazujący opóźnieniem, jest przyjmowane, rejestrowane i traktowane jako złożone prawidłowo. W ocenie Biura Lustracyjnego problemem nie jest brak odpowiednich regulacji w ustawie lustracyjnej, lecz częste nierejestrowanie daty wpływu oświadczenia przez organ przyjmujący oraz niewydawanie potwierdzeń złożenia oświadczenia lustracyjnego.