Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie pomocy osobom poszkodowanym, niemającym ubezpieczenia zdrowotnego, w realizacji prawa do opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych z dnia 2013-10-04.

Adresat:
MINISTERSTWO ZDROWIA
Sygnatura:
RPO/749843/13/V/1018.1 RZ
Data sprawy:
2013-10-04
Rodzaj sprawy:
wniosek o podjęcie inicjatywy prawodawczej (WGI)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Administracyjnego i Gospodarczego
Wynik sprawy:
nieuwzględnienie wystąpienia Rzecznika
Opis sprawy:

Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie pomocy osobom poszkodowanym, niemającym ubezpieczenia zdrowotnego, w realizacji prawa do opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych.

Po raz kolejny w środkach masowego przekazu pojawiły się doniesienia o obciążeniu kosztami leczenia szpitalnego ubogiego nieubezpieczonego, co spotkało się z odzewem osób deklarujących chęć zebrania prywatnych środków finansowych na jego leczenie. Informacje te skłaniają do zastanowienia się nad działalnością instytucji powołanych do pomocy osobom poszkodowanym, które nie mają ubezpieczenia zdrowotnego i wymagają pomocy w ochronie swoich praw. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o wzmożenie nadzoru nad pomocą osobom poszkodowanym w realizacji ich prawa do opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Ponadto wątpliwości Rzecznika budzi konstrukcja prawna zastosowana w przepisie art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W przepisie tym ustawodawca uzależnił prawo polskich obywateli do świadczeń finansowanych ze środków publicznych od ich sytuacji materialnej. Według omawianego przepisu, inne niż ubezpieczeni, osoby posiadające obywatelstwo polskie, nabywają prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej wówczas gdy spełniają kryterium dochodowe i majątkowe określone przez ustawodawcę. Rozwiązanie to budzi wątpliwości co do zgodności z Konstytucją RP, która gwarantuje wszystkim obywatelom, niezależnie od sytuacji materialnej, równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Sytuacja prawna obywatela polskiego ma znaczenie wyłącznie w zakresie jego zdolności materialnej do współuczestnictwa w finansowaniu świadczeń opieki zdrowotnej, nie decyduje natomiast o samym prawie do świadczenia. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o zajęcie stanowiska w sprawie.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2013-10-28
Opis odpowiedzi:

Minister Zdrowia (28.10.2013 r.) przypomniał, że zgodnie z art. 68 ust. 1 i 2 Konstytucji RP każdy ma prawo do ochrony zdrowia. Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Konstytucja RP nie wprowadza zasady powszechnej dostępności do wszelkiego typu świadczeń opieki zdrowotnej, a natomiast postulat równości dostępu do nich. Aktem normatywnym, który dokonuje uszczegółowienia treści prawa do ochrony zdrowia jest ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Ustawa ta określa m.in. warunki udzielania i tryb finansowania świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zasady i tryb finansowania świadczeń, a także zasady powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. Zgodnie z ustawą, prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej mają również inne, niż ubezpieczeni, osoby posiadające obywatelstwo polskie oraz miejsce zamieszkania w Polsce, które spełniają kryterium dochodowe określone w ustawie o pomocy społecznej. Wówczas dokumentem potwierdzającym prawo do świadczeń opieki zdrowotnej jest decyzja wydawana na wniosek świadczeniobiorcy, a w stanach nagłych - na wniosek świadczeniodawcy udzielającego świadczenia opieki zdrowotnej, złożony niezwłocznie po udzieleniu świadczenia. Obowiązujące przepisy nie nakładają na świadczeniodawców obowiązku informowania pacjentów o prawnych możliwościach uzyskania tytułu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Osoba niemająca dochodu i niemogąca uzyskać pomocy na podstawie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych może ubiegać się o przyznanie zasiłku celowego na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne.