Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów w sprawie problemów z obrotem lokalami, do których przysługuje prawo spółdzielcze własnościowe z dnia 2013-10-09.
Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów w sprawie problemów z obrotem lokalami, do których przysługuje prawo spółdzielcze własnościowe.
Rzecznik otrzymuje skargi dotyczące problemów z obrotem lokalami, do których przysługuje prawo spółdzielcze własnościowe. W uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2013 r. (sygn. akt III CZP 104/12), Sąd stwierdził, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu ustanowione w budynku położonym na gruncie, do którego spółdzielni nie przysługuje własność albo użytkowanie wieczyste, stanowi ekspektatywę tego prawa; niedopuszczalne jest założenie księgi wieczystej w celu jej ujawnienia. W konsekwencji, notariusze zaprzestali sporządzania aktów notarialnych dokumentujących obrót spółdzielczymi własnościowymi prawami do lokali, sądy wieczystoksięgowe - zakładania ksiąg wieczystych dla takich praw, zaś banki - udzielania kredytów na zakup takich lokali. Samorząd notariuszy zdecydował ostatecznie o wznowieniu dokumentowania obrotu spółdzielczymi własnościowymi prawami do lokali w formie aktów notarialnych, jednak nadal niedopuszczalne jest zakładanie ksiąg wieczystych dla takich lokali. Obecnie w obrocie pozostają także spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, dla których księga wieczysta została założona przed uchwałą, mimo nieuregulowania stanu prawnego gruntu pod budynkiem na rzecz spółdzielni mieszkaniowej. W ocenie Rzecznika, skoro ustawodawca dopuścił prawną możliwość ustanawiania spółdzielczych praw do lokali także w sytuacji braku uregulowania tytułu prawnego spółdzielni do gruntu i zakładania dla takich praw ksiąg wieczystych, to wydaje się, że na ustawodawcy spoczywa obowiązek uporządkowania sytuacji prawnej w omawianym zakresie. Opisany problem prowadzi do stanu, który narusza zaufanie obywateli do państwa i stanowionego prawa i nie może być akceptowany w praworządnym państwie. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o rozważenie potrzeby pilnego podjęcia stosownych działań legislacyjnych.
Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej (31.10.2013 r.) wyraził pogląd, że problemy opisane w wystąpieniu Rzecznika Praw Obywatelskich, będące następstwem uchwały Sądu Najwyższego, mają istotne znaczenie dla wszystkich podmiotów uczestniczących w obrocie spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu ustanowionym w budynku położonym na gruncie nie stanowiącym własności spółdzielni mieszkaniowej, ani nie będącym w jej użytkowaniu wieczystym. Problemy te stały się również przedmiotem szczególnego zainteresowania posłów, co znalazło wyraz w przygotowaniu przez jednego z członków Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw z zakresu prawa spółdzielczego, projektu ustawy o uregulowaniu spółdzielczych praw do lokali oraz praw spółdzielni mieszkaniowych do gruntów. Projekt ten, przekazany Ministrowi Transportu w trybie roboczym, został przesłany Ministrowi Sprawiedliwości z prośbą o ustosunkowanie się do zawartych w nim regulacji. W przypadku wniesienia ww. projektu do Sejmu i przekazania pod obrady Komisji Nadzwyczajnej, Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej będzie wnioskował o rozpatrzenie go przez Komisję w trybie pilnym.