Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie wątpliwości dotyczących formy dokonywania niektórych czynności przez kierowników urzędów stanu cywilnego.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi dotyczące wątpliwości w zakresie formy dokonywania niektórych czynności przez kierowników urzędów stanu cywilnego. W skargach tych powtarza się pytanie, czy z brzmienia art. 7 ust. 1 i 4 ustawy - Prawo o aktach stanu cywilnego wynika bezwzględny obowiązek dokonywania w formie decyzji administracyjnej czynności, o których mowa w art. 28, 34, 35, 26, 70, 73 i 87 tej ustawy. Skarżący powołują stanowisko Ministra Spraw Wewnętrznych zaprezentowane w piśmie przekazanym kierownikom urzędów stanu cywilnego za pośrednictwem organów nadzoru. Minister Spraw Wewnętrznych przesłał w marcu 2013 r. do Rzecznika Praw Obywatelskich projekt założeń projektu ustawy - Prawo o aktach stanu cywilnego. W projekcie stwierdzono, że planowane jest jednoznaczne przypisanie poszczególnym czynnościom związanym z rejestracją stanu cywilnego odpowiedniej formy ich załatwiania, wskazując na konieczność wydania decyzji administracyjnej lub dokonania czynności materialno-technicznej. Obecnie, wobec braku jednoznacznych regulacji, stwierdzono różnorodną praktykę w sposobie załatwiania tożsamych spraw przez poszczególnych kierowników urzędów stanu cywilnego i ich zastępców. Zamierzeniem jest również uproszczenie działań kierowników urzędów stanu cywilnego w sprawach powtarzalnych, niewymagających podejmowania decyzji przez wyraźne wskazanie, które czynności, w jakiej formie będą wykonywane. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o przedstawienie stanowiska w sprawie, a także poinformowanie na temat aktualnego stanu prac nad projektem założeń nowej ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Spraw Wewnętrznych (22.11.2013 r.) poinformował, że w związku ze stwierdzeniem, w wyniku prowadzonego nadzoru, różnorodnego sposobu postępowania kierowników urzędów stanu cywilnego w sprawach dotyczących sprostowania, zaginięcia, zniszczenia, odtworzenia, uzupełnienia aktu stanu cywilnego oraz wpisywania do polskich ksiąg stanu cywilnego zagranicznego aktu stanu cywilnego, zostało wypracowane stanowisko Ministra Spraw Wewnętrznych wskazujące na konieczność wydawania decyzji administracyjnych w wymienionych rodzajach postępowań. Stanowisko to zostało przekazane wojewodom sprawującym nadzór nad działalnością kierowników stanu cywilnego. Niemniej jednak, dostrzegając niedogodności wynikające z konieczności prowadzenia postępowań administracyjnych przed dokonaniem czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego, zdecydowano o uproszczeniu procedur przy okazji planowanych zmian w prawie. Miało to na celu w szczególności odstąpienie od wydawania pozytywnych decyzji administracyjnych umożliwiających załatwienie wyżej wymienionych spraw. Wprowadzenie takiej możliwości wymaga jednak wdrożenia nowych, systemowych rozwiązań gwarantujących pozyskanie przez wnioskodawców informacji o sposobie załatwienia sprawy, a także zrekompensowanie organom gmin kosztów jej realizacji. Zdecydowano, że odzwierciedleniem dokonanej czynności powinien być odpis zupełny aktu stanu cywilnego, za którego wydanie pobierana będzie opłata w wysokości przewidzianej dotychczas za wydanie decyzji w tego rodzaju sprawach. Minister Spraw Wewnętrznych zaproponował powyższe rozwiązanie w projekcie założeń do projektu ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego. Aktualnie w Rządowym Centrum Legislacji trwają prace nad projektem tej ustawy. Wejście w życie nowych regulacji planowane jest na dzień 1 stycznia 2015 roku. Termin ten wynika z realizacji projektu pl.ID, w ramach którego przeprowadzona zostanie informatyzacja rejestracji stanu cywilnego stanowiąca zasadniczy cel nowej ustawy.