Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie stosowania przepisów zapobiegających „eksmisjom na bruk”.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich nadal wpływają skargi dotyczące eksmisji po bezskutecznym upływie 6 miesięcy oczekiwania na dostarczenie tymczasowego pomieszczenia przez gminę. Bardzo wiele eksmisji jest realizowanych do noclegowni i schronisk dla bezdomnych, z jednoczesnym powiadomieniem gminy o potrzebie zapewnienia dłużnikowi tymczasowego pomieszczenia. Osoby eksmitowane do schroniska bądź noclegowni najczęściej rezygnują z pobytu w tych placówkach, stając się bezdomnymi. Rzecznik sygnalizował ten problem Ministrowi Infrastruktury i Rozwoju w wystąpieniu z dnia 10 lutego 2014 r., jednak w odpowiedzi zasugerowano przedstawienie sprawy Ministrowi Sprawiedliwości. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o zajęcie stanowiska w sprawie, a także poinformowanie, czy w Ministerstwie Sprawiedliwości prowadzony jest monitoring realizacji wyroków nakazujących opróżnienie mieszkania bez uprawnienia do lokalu socjalnego dla dłużnika, a jeśli tak, to o wskazanie, w jakim sposób nowe przepisy wpłynęły na szybkość i skuteczność postępowań egzekucyjnych i jaki odsetek kończy się usunięciem dłużnika do noclegowni lub schroniska z powodu niewskazania przez gminę w terminie 6 miesięcy tymczasowego pomieszczenia.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Sprawiedliwości (28.04.2014 r.) podkreślił, że znowelizowana treść art. 1046 k.p.c. utrzymuje jako zasadę niedopuszczalność prowadzenia tzw. eksmisji na bruk osób, którym nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego lub zamiennego. Należy uznać, że zmiany wprowadzone stosunkowo niedawno do systemu prawnego w następstwie uchwalenia ustawy z dnia 31 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego wydają się stanowić wyważony instrument umożliwiający z jednej strony prowadzenie egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu służącego zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika, a z drugiej strony ochronę osób eksmitowanych przed bezdomnością. Minister podkreślił, iż zasadniczą przyczyną przedstawionego w wystąpieniu Rzecznika stanu rzeczy nie są przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, lecz rozwiązania przewidziane w ustawie o ochronie praw lokatorów, normujące m.in. obowiązki gminy w kwestii dysponowania pomieszczeniami tymczasowymi. Problematyka ta, wchodząca w szerszy obszar zagadnień dotyczących zarządzania zasobem mieszkaniowym gminy, nie leży w zakresie właściwości Ministra Sprawiedliwości. Sprawy dotyczące budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego na poziomie lokalnym, wspieranie mieszkalnictwa, infrastruktury komunalnej, mieszczą się w dziale budownictwo, lokalne planowanie i zagospodarowanie przestrzenne oraz mieszkalnictwo. Działem tym kieruje Minister Infrastruktury i Rozwoju. Na podstawie danych statystycznych gromadzonych przez Ministerstwo Sprawiedliwości można zauważyć, że po wejściu w życie przepisów uchwalonych ustawą z dnia 31 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego nastąpiło stopniowe zwiększanie realizacji spraw
o opróżnienie lokali mieszkalnych. W 2013 r. odnotowano całkowite opanowanie wpływu w tego rodzaju sprawach, co można uznać za ogólną poprawę szybkości postępowań. Jeśli chodzi o skuteczność postępowań eksmisyjnych, rozumianą jako stosunek spraw zakończonych przez wyegzekwowanie do ogółu spraw zakończonych, należy przyjąć, iż nie odnotowano w tym zakresie większych zmian. W oparciu o dane statystyczne, jakimi dysponuje Ministerstwo, nie jest możliwe wskazanie danych dotyczących odsetka czy liczby spraw kończących się usunięciem dłużnika do noclegowni lub schroniska z powodu niewskazania przez gminę w terminie 6 miesięcy tymczasowego pomieszczenia. Tego rodzaju dane nie są bowiem gromadzone przez Ministerstwo Sprawiedliwości.