Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Komendanta Głównego Straży Granicznej w sprawie kontroli stanu przestrzegania praw obywatelskich funkcjonariuszy Straży Granicznej w Morskim Oddziale Straży Granicznej.

Pod koniec 2013 roku przedstawiciel Rzecznika Praw Obywatelskich przeprowadził kontrolę stanu przestrzegania praw obywatelskich funkcjonariuszy Straży Granicznej w Morskim Oddziale Straży Granicznej. Funkcjonariusze zgłosili problem różnic w wysokości dodatku funkcyjnego w porównaniu z dodatkiem służbowym. W ich opinii zdarzają się przypadki, gdy dodatek funkcyjny za służbę pełnioną na stanowiskach kierowniczych lub samodzielnych jest niższy od dodatku służbowego. Ponadto funkcjonariusz pobierający dodatek służbowy ma prawo do wypracowania nadgodzin i w konsekwencji uzyskania za nie czasu wolnego. Pobierający dodatek funkcyjny nie posiada takiej możliwości. W ocenie funkcjonariuszy stan ten dyskryminuje funkcjonariuszy pobierających dodatek funkcyjny. Ponadto funkcjonariusze zwrócili uwagę na sprzeczność przepisów rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie uposażenia zasadniczego oraz dodatków do uposażenia funkcjonariuszy Straży Granicznej z postanowieniami ustawy o Straży Granicznej. W trakcie rozmów poruszono problem braku możliwości dokonywania kontroli przez funkcjonariuszy stanu trzeźwości szyprów jednostek pływających. W przypadku podejrzenia, że kuter jest prowadzony przez osobę nietrzeźwą, funkcjonariusze muszą wzywać policję. Zasadne byłoby zdaniem funkcjonariuszy Straży Granicznej przyznanie im ustawowego uprawnienia do badania stanu trzeźwości szyprów na wodach morskich. Komendant zgłosił także problem niskiego ukompletowania stanu etatowego dywizjonu, co powoduje wypracowywanie nadgodzin, a także wykonywanie przez funkcjonariuszy z niższym zaszeregowaniem zadań przewidzianych dla stanowisk zaszeregowanych w wyższych grupach, bez odpowiedniego wynagrodzenia. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o przedstawienie stanowiska w poruszonych kwestiach.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Komendant Główny Straży Granicznej (11.06.2014 r.) wyjaśnił, że zasady przyznawania, jak również czasowego podwyższania i obniżania dodatków funkcyjnych oraz służbowych regulują przepisy rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 8 lutego 2008 r. w sprawie uposażenia zasadniczego oraz dodatków do uposażenia funkcjonariuszy Straży Granicznej. Przyjęte obecnie zasady ustalania dodatków służbowych, które w określonych sytuacjach rzeczywiście mogą być wyższe od dodatków funkcyjnych, umożliwiają przede wszystkim właściwą rekompensatę z tytułu wykonywania przez poszczególnych funkcjonariuszy dodatkowych zadań służbowych. Różnice w przesłankach przyznawania dodatków funkcyjnych i służbowych wynikają jednocześnie z ewidentnej odmienności charakteru czynności realizowanych przez funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach kierowniczych lub samodzielnych od zadań realizowanych przez funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach wykonawczych.
Odnosząc się do kwestii badania stanu trzeźwości szyprów jednostek pływających, Komendant Główny Straży Granicznej stwierdził, że w świetle aktualnie obowiązujących przepisów, jedynym organem właściwym w sprawie nakładania kar pieniężnych z tytułu prowadzenia jednostki pływającej pod wpływem alkoholu lub środka odurzającego jest dyrektor urzędu morskiego, zaś ewentualna zmiana trybu postępowania wymagałaby nowelizacji ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej. W Komendzie Głównej Straży Granicznej podejmowane są czynności analityczno-prawne, zmierzające do zainicjowania ewentualnych działań legislacyjnych, umożliwiających zmianę stanu prawnego w tym zakresie. Kierownictwo Morskiego Oddziału SG oraz Kaszubskiego Dywizjonu SG podjęło szereg czynności zmierzających do stopniowego ograniczania zjawiska wypracowywania nadgodzin. Pomimo obiektywnych trudności w obsadzeniu poszczególnych stanowisk służbowych, stopień ukompletowania stanu etatowego systematycznie rośnie. Dalsza poprawa sytuacji uzależniona jest w dużej mierze od możliwości finansowych formacji. Część funkcjonariuszy rzeczywiście wykonuje obowiązki na innych stanowiskach służbowych, tj. na innych typach i kategoriach jednostek pływających Straży Granicznej, niż te, na które zostali mianowani. Wynika to z potrzeb służbowych dywizjonu związanych z prawidłowym zabezpieczeniem jednostek pływających SG do wykonywania ustawowych zadań Straży Granicznej na polskich obszarach morskich, przy jednoczesnej realizacji szeregu działań dodatkowych. Funkcjonariusze zajmujący stanowisko służbowe zaszeregowane do niższej grupy uposażenia, a wykonujący zadania przewidziane dla stanowisk zaszeregowanych do wyższej grupy uposażenia, otrzymują wyższe nagrody finansowe z okazji Święta Straży Granicznej i Narodowego Święta Niepodległości. Sukcesywnie otrzymują także wyróżnienia w postaci nagród pieniężnych oraz urlopów krótkoterminowych. Ewentualne mianowanie tych funkcjonariuszy na wyższe stanowiska służbowe zależy wyłącznie od możliwości finansowych Straży Granicznej.