Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów w sprawie braku możliwości głosowania w wyborach przez osoby ubezwłasnowolnione z dnia 2014-04-15.

Adresat:
Prezes Rady Ministrów
Sygnatura:
I.602.4.2014
Data sprawy:
2014-04-15
Rodzaj sprawy:
wniosek o podjęcie inicjatywy prawodawczej (WGI)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów w sprawie braku możliwości głosowania w wyborach przez osoby ubezwłasnowolnione.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich problem praw wyborczych osób ubezwłasnowolnionych wymaga podjęcia pilnych działań legislacyjnych. Osoby ubezwłasnowolnione są pozbawione czynnego i biernego prawa wyborczego. W praktyce, po uprawomocnieniu się decyzji o ubezwłasnowolnieniu (zarówno całkowitym, jak i częściowym), sąd przekazuje odpowiednie zawiadomienie do organu prowadzącego rejestr wyborców o skreślenie z niego osoby ubezwłasnowolnionej. Kwestia pozbawiania praw wyborczych osób ubezwłasnowolnionych budzi poważne, w pełni uzasadnione, kontrowersje m.in. w doktrynie prawa, a także wśród organizacji społecznych. Celem instytucji ubezwłasnowolnienia jest przede wszystkim ochrona interesów osoby, która nie jest w stanie w pełni samodzielnie pokierować swoim postępowaniem, a nie jej karanie. Przepisy Konstytucji RP pozbawiają praw wyborczych osoby ubezwłasnowolnione w kontekście udziału w referendum, prawa wybierania Prezydenta RP, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego. Nie stoją więc na przeszkodzie niezwłocznej zmiany przepisu art. 10 § 2 pkt 3 ustawy – Kodeks wyborczy w zakresie, w jakim pozbawia on osoby ubezwłasnowolnione prawa wybierania posłów do Parlamentu Europejskiego. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2014-06-03
Opis odpowiedzi:
Minister Spraw Wewnętrznych (03.06.2014 r.) poinformował, że problematyka wyborów oraz praw wyborczych nie została objęta żadnym z działów administracji rządowej. Wprawdzie Kodeks wyborczy przewiduje pewne kompetencje dla ministra właściwego do spraw wewnętrznych, jednak nie uzasadnia to właściwości Ministra Spraw Wewnętrznych do ewentualnego podjęcia prac legislacyjnych nad zmianą omawianej ustawy w zakresie praw wyborczych dla osób ubezwłasnowolnionych. W dotychczasowej praktyce zmiany legislacyjne dotyczące wyborów były, co do zasady, dokonywane na skutek inicjatyw parlamentarnych.