Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie procedury wyznaczania obrońcy z urzędu w postępowaniu w sprawach o wykroczenia z dnia 2014-04-17.

Adresat:
Minister Sprawiedliwości
Sygnatura:
II.5151.2.2014
Data sprawy:
2014-04-17
Rodzaj sprawy:
wniosek o podjęcie inicjatywy prawodawczej (WGI)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie procedury wyznaczania obrońcy z urzędu w postępowaniu w sprawach o wykroczenia.

Odmowa wyznaczenia obrońcy z urzędu w sprawie o wykroczenie, podobnie jak w postępowaniu karnym, następuje na podstawie decyzji prezesa sądu w oparciu o kryteria ocenne, co nie wyklucza ryzyka pomyłki. Decyzja taka nie podlega zaskarżeniu, nie wymaga też uzasadnienia, mimo iż ingeruje w konstytucyjnie chronione prawo do obrony i może mieć znaczenie dla całego postępowania w sprawie o wykroczenie. Z tych względów powinna być zaskarżalna do sądu. Rzecznik wskazuje dodatkowo w wystąpieniu, iż Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 8 października 2013 r., sygn. K 30/11, uwzględnił wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich i uznał niezgodność z Konstytucją RP przepisów Kodeksu postępowania karnego, w zakresie w jakim nie przewidują zaskarżenia zarządzenia prezesa sądu w przedmiocie cofnięcia lub odmowy wyznaczenia obrońcy z urzędu. Po zmianie przepisów Kodeksu postępowania karnego możliwe będzie odpowiednie stosowanie ich w zakresie zaskarżenia zarządzenia w przedmiocie cofnięcia wyznaczenia obrońcy z urzędu w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, nadal jednak decyzja w zakresie odmowy wyznaczenia obrońcy z urzędu w sprawach o wykroczenia nie będzie podlegać zaskarżeniu. Brak możliwości zaskarżenia decyzji prezesa sądu o odmowie wyznaczenia obrońcy z urzędu w sprawie o wykroczenie, w ocenie Rzecznika narusza standardy konstytucyjne. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o rozważenie zmiany wskazanego stanu prawnego.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2014-06-17
Opis odpowiedzi:
Minister Sprawiedliwości (17.06.2014 r.) stwierdził, że wobec linii orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, wyznaczającego standardy realizacji prawa do obrony
w postępowaniach w sprawach o wykroczenia, należy przychylić się do poglądu Rzecznika Praw Obywatelskich, co do potrzeby wprowadzenia rozwiązań umożliwiających zaskarżenie decyzji o odmowie wyznaczenia obrońcy z urzędu oraz o cofnięciu wyznaczenia obrońcy z urzędu w takich postępowaniach. Senat RP podjął już stosowną inicjatywę ustawodawczą, mającą na celu wdrożenie wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 30/11. Obecnie wydaje się więc niecelowym wdrażanie odrębnej inicjatywy resortu sprawiedliwości, zwłaszcza że Minister Sprawiedliwości aktywnie uczestniczy w pracach Senatu RP poprzez złożenie obszernej opinii, co do projektu, w której akceptuje zaproponowany kierunek zmian. Inicjatywa senacka, mimo że zakres rozstrzygnięcia Trybunału odnosił się wyłącznie do postępowania karnego, niejako antycypowała postulat Rzecznika Praw Obywatelskich w zakresie rozszerzenia standardów prawa do obrony także na postępowanie w sprawach o wykroczenia.