Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie zasiłku dla osób opiekujących się współmałżonkiem.

Na tle skarg wpływających do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich ujawnił się problem związany z prawem do zasiłku dla opiekuna osób, które opiekują się współmałżonkiem i nabyły prawo do świadczenia pielęgnacyjnego przed 1 lipca 2013 r. na skutek wniesienia środka odwoławczego od decyzji pierwszej instancji – świadczenie pielęgnacyjne zostało przyznane przez samorządowe kolegium odwoławcze lub sąd administracyjny. Duże zaniepokojenie dorosłych opiekunów osób niepełnosprawnych wzbudzają obowiązujące przepisy ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów. Zdaniem zainteresowanych, osoby opiekujące się współmałżonkiem, których prawo do świadczenia pielęgnacyjnego przed 1 lipca 2013 r. zostało przyznane przez organ odwoławczy mogą napotkać na utrudnienia w dostępie do zasiłku dla opiekuna. Powodem takiego stanu rzeczy może być fakt, że stosownie do postanowień ustawy o świadczeniach rodzinnych, w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2012 r., świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim. W ocenie Rzecznika pojawiające się wątpliwości w sytuacji, gdzie Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 5 grudnia 2013 r., sygn. akt K 27/13 uznał, że przywrócenie stanu zgodnego z Konstytucją wymaga bezzwłocznej interwencji ustawodawcy, mogą wywoływać dodatkowe napięcia społeczne w środowisku osób sprawujących pieczę nad osobami niepełnosprawnymi. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o przedstawienie stanowiska w sprawie oraz rozważenie możliwości podjęcia niezwłocznych działań w celu wyeliminowania pojawiających się wątpliwości.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Pracy i Polityki Społecznej (27.06.2014 r.) poinformował, że ocena okoliczności indywidualnej sprawy dotyczącej ustalenia prawa do zasiłku dla opiekuna należy do kompetencji organu właściwego (wójta, burmistrza, prezydenta miasta), który dokonuje rozstrzygnięć w formie decyzji administracyjnej, od której stronie przysługuje odwołanie. Jeżeli w indywidualnej sprawie, w wyniku rozstrzygnięcia Samorządowego Kolegium Odwoławczego lub Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego współmałżonkowi osoby niepełnosprawnej zostało przyznane świadczenie pielęgnacyjne przed 1 stycznia 2013 r., to nie jest wykluczone, że uwzględniając okoliczności indywidualnej sprawy, organy odwoławcze rozstrzygną także o przyznaniu tej osobie zasiłku dla opiekuna na podstawie ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów. Jednocześnie Minister Pracy i Polityki Społecznej poinformował o trwających w resorcie pracy i polityki społecznej w ramach okrągłego stołu pracach koncepcyjno-analitycznych, których celem jest wypracowanie nowych, systemowych rozwiązań w zakresie wsparcia osób niepełnosprawnych i ich rodzin.