Wystąpienie do Prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej w sprawie braku możliwości weryfikacji decyzji komisji egzaminacyjnej w przypadku uzyskania przez aplikanta negatywnego wyniku kolokwium z dnia 2014-06-23.
Wystąpienie do Prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej w sprawie braku możliwości weryfikacji decyzji komisji egzaminacyjnej w przypadku uzyskania przez aplikanta negatywnego wyniku kolokwium.
Podczas badania sprawy indywidualnej Rzecznik Praw Obywatelskich stwierdził, że w uchwale Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 19 listopada 2011 r. w sprawie Regulaminu odbywania aplikacji adwokackiej, brak środków umożliwiających weryfikację decyzji komisji egzaminacyjnej, w przypadku niezaliczenia przez aplikanta kolokwium, może wywołać negatywne dla niego skutki w postaci skreślenia z listy aplikantów adwokackich. W sytuacji gdy aplikant uzyska negatywny wynik z kolokwium, a organ samorządu zawodowego stwierdzi jego nieprzydatność do wykonywania zawodu adwokata, aplikantowi przysługuje skarga do sądu administracyjnego. Niestety, zakres sądowoadministracyjnej kontroli uznaniowej decyzji organów korporacyjnych ogranicza się jedynie do badania faktu, czy aplikant rzeczywiście nie zaliczył kolokwium czy sprawdzianu. Nie istnieje natomiast tryb umożliwiający merytoryczną kontrolę przyczyn wydania przez komisję egzaminacyjną negatywnej decyzji w tym przedmiocie. Brak możliwości weryfikacji, błędnej w ocenie skarżącego, decyzji komisji egzaminacyjnej, może ponadto skutkować odmową wydania takiemu aplikantowi zaświadczenia o odbyciu aplikacji. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o przedstawienie stanowiska w powyższej sprawie.
Zgodnie z postanowieniami Prawa o adwokaturze, do zakresu działań Naczelnej Rady Adwokackiej należy uchwalenie regulaminu dotyczącego zasad odbywania aplikacji adwokackiej. Oznacza to, że samorząd adwokacki w ramach przysługujących mu kompetencji rozstrzyga o sposobie, warunkach i kryteriach oceny aplikanta adwokackiego w ramach prowadzonego szkolenia. Regulamin ma charakter aktu korporacyjnego o charakterze wewnętrznym tj. mającego zastosowanie do podmiotów stosunku korporacyjnego, czyli z jednej strony organów samorządu adwokackiego, a z drugiej aplikantów adwokackich. Decyzja egzaminacyjna stanowi istotny element składowy rozstrzygnięcia w przedmiocie promocji aplikanta adwokackiego na kolejny rok aplikacji. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą sądów administracyjnych, negatywny wynik kolokwium nie może stanowić samoistnej podstawy do stwierdzenia nieprzydatności aplikanta adwokackiego do wykonywania zawodu adwokata. W ocenie Naczelnej Rady Adwokackiej Regulamin zapewnia wystarczające środki weryfikacji negatywnej oceny uzyskanej przez aplikanta adwokackiego z kolokwium (sprawdzianu). Regulamin nie powoduje negatywnych skutków dla aplikantów w sferze weryfikacji ocen z kolokwiów i sprawdzianów. Co więcej, metodyka i system oceny aplikantów adwokackich w formie pośredniego zaskarżania ocen nie odbiega od założeń systemu oświaty, szkolnictwa wyższego, jak również szkolenia aplikantów innych zawodów prawniczych. Nadto, negatywna ocena z kolokwium lub sprawdzianu nie stanowi samoistnej podstawy do skreślenia aplikanta adwokackiego z powodu jego nieprzydatności do zawodu adwokata. Wprowadzenie mechanizmu odwołania od decyzji komisji egzaminacyjnej wywołałoby negatywne skutki dla samorządu adwokackiego, bowiem taki mechanizm pozwalałby na podważenie kompetencji i wiedzy egzaminatorów, a po drugie doprowadziłby do obstrukcji systemu szkolenia aplikanta adwokackiego, ze względu na długotrwałe postępowania odwoławcze przed organami adwokatury oraz sądami administracyjnymi. W obecnym stanie prawnym aplikant adwokacki posiada wystarczające uprawnienia gwarancyjne, zapewniające mu możliwość weryfikacji negatywnej oceny z kolokwium (egzaminu).