Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów w sprawie braku prawnej regulacji zasad wykonywania testów genetycznych z dnia 2014-06-25.
Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów w sprawie braku prawnej regulacji zasad wykonywania testów genetycznych.
Rzecznik Praw Obywatelskich we wcześniejszej korespondencji z Ministrem Sprawiedliwości i Ministrem Zdrowia poruszał kwestię przeprowadzania badań DNA w sprawach cywilnych, a także wskazywał na potrzebę regulacji wykonywania testów genetycznych omawiając zagadnienie ochrony danych osobowych przetwarzanych przez podmioty prowadzące działalność ubezpieczeniową. W dniu 5 czerwca 2014 r. w Biurze RPO w Warszawie zorganizowano seminarium „Wpływ procesów analizy materiału genetycznego na prawa jednostki”, podczas którego omawiano zagadnienia związane z potrzebą stworzenia spójnych rozwiązań ustawowych regulujących kwestię badań genetycznych. Uczestnicy seminarium, będący przedstawicielami różnych organów i instytucji, wyrazili przekonanie o konieczności niezwłocznego podjęcia prac legislacyjnych nad podstawowymi przepisami regulującymi testy genetyczne, przy zastrzeżeniu konieczności rozwiązania pewnych kwestii w ustawach szczegółowych. Z punktu widzenia ochrony praw jednostki konieczne jest jak najszybsze wprowadzenie ustawowych gwarancji służących zapewnieniu właściwej ochrony godności, zdrowia, życia, prywatności oraz autonomii informacyjnej i decyzyjnej jednostki przy przeprowadzaniu badań genetycznych.
Rzecznik Praw Obywatelskich wielokrotnie podkreślał w swoich wystąpieniach, że niewłaściwe przetwarzanie danych o stanie zdrowia, w tym informacji genetycznej, może doprowadzić do niedopuszczalnych naruszeń praw i wolności jednostki. Wykorzystanie informacji genetycznej może wiązać się z ryzykiem dyskryminacji ze względu na cechy genetyczne. Ujawnienie takich danych może doprowadzić na przykład do pogorszenia sytuacji jednostki na rynku pracy czy trudności z uzyskaniem ubezpieczenia. Poprzez ujawnienie cech genetycznych jednej osoby możliwe jest automatyczne ujawnienie cech członków jej rodziny. W związku z powyższym konieczna jest zasadnicza refleksja nad zasadami ochrony informacji genetycznej na tle ogólnej ochrony danych osobowych. Co istotne, przy prowadzeniu badań genetycznych istnieje konieczność właściwego zabezpieczenia materiału genetycznego oraz zapewnienia odpowiedniego poziomu jakości wykonywanych badań. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o rozważenie podjęcia niezwłocznych działań legislacyjnych o charakterze ponadresortowym, w celu stworzenia ram prawnych we wskazanym zakresie, mających na celu ochronę praw obywatelskich.