Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie niedostatecznej liczby biegłych sądowych za zakresu medycyny.

Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymuje liczne skargi od ubezpieczonych wnoszących odwołanie od decyzji ZUS w sprawach rentowych do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Z wyjaśnień nadesłanych przez sąd wynika, że z uwagi na brak biegłych sądowych lekarzy specjalistów, konieczne jest w celu zapewnienia sprawnego przebiegu postępowania sądowego, kierowanie odwołujących się na badanie przez biegłych do innych miast. W przypadku niestawiennictwa strony na wyznaczony termin badania, biegły sporządza opinię na podstawie akt. Uzyskane przez Rzecznika informacje wskazują na dużą skalę problemu, co jest szczególnie niepokojące, bowiem dotyczy osób z niepełnosprawnością. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o przedstawienie stanowiska w sprawie oraz poinformowanie o możliwości podjęcia działań w celu poprawy opisanej sytuacji.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Sprawiedliwości (21.07.2014 r.) poinformował, że problem poruszony w wystąpieniu Rzecznika został dostrzeżony także przez resort sprawiedliwości. Zasadniczą przyczyną niewielkiego zainteresowania lekarzy funkcją biegłego sądowego jest nieadekwatność wynagrodzeń specjalistów sporządzających opinie na potrzeby wymiaru sprawiedliwości do honorariów oferowanych na rynku usług medycznych. Stan ten jest spowodowany obecną sytuacją gospodarczą i wynikającymi z niej ograniczeniami możliwości finansowych Skarbu Państwa. Z drugiej jednak strony deficyt biegłych sądowych z zakresu medycyny stanowi przejaw szerszego negatywnego zjawiska związanego z niedostateczną ogólną liczbą lekarzy specjalistów. W dniu 6 maja 2013 r. weszły w życie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym oraz w postępowaniu karnym. W rozporządzeniach zrezygnowano z obowiązku ustalania wynagrodzeń biegłych z zakresu medycyny w oparciu o taryfy zryczałtowane, wprowadzając możliwość wynagradzania biegłych według stawek godzinowych, odzwierciedlających rzeczywisty nakład pracy specjalistów z tej dziedziny. Wprowadzone rozwiązanie wyszło naprzeciw postulatom zgłaszanym przez środowiska biegłych medyków, a także usunęło wątpliwości co do konstytucyjności dotychczas obowiązujących regulacji. Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało w 2012 r. projekt założeń projektu ustawy o biegłych sądowych, w którym przewidziano uelastycznienie zasad przyznawania i wzrost wynagrodzeń biegłych sądowych, jednak Minister Finansów zgłosił zastrzeżenia, kwestionując zasadność wprowadzenia rozwiązań zwiększających obciążenia finansowe państwa. Dlatego w kolejnej wersji projektu, przyjętej przez Radę Ministrów w marcu 2014 r., wyłączono zagadnienia dotyczące finansowych aspektów opiniowania na zlecenie wymiaru sprawiedliwości.