Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Spraw Zagranicznych w sprawie procedury przyznawania Karty Polaka.

Wątpliwości Rzecznika Praw Obywatelskich wzbudza brak rzetelnej procedury weryfikowania znajomości języka polskiego, zwyczajów, tradycji i kultury polskiej, a także sposób przeprowadzania sprawdzianu w powyższym zakresie przez konsulów w stosunku do osób starających się o Kartę Polaka. Jak wynika z ustawy o Karcie Polaka oceny znajomości kultury polskiej, w tym języka polskiego, dokonuje konsul lub upoważniony pracownik organizacji pozarządowej podczas rozmowy z wnioskodawcą. Przepisy nie określają jednak żadnych kryteriów oceny, stosowanej przez sprawdzających, ani w żaden sposób nie przybliżają formy przeprowadzania rozmowy, będącej wszakże sprawdzianem, od którego wyniku zależy przyznanie bądź nie Karty Polaka. Tylko wypracowanie jasnych procedur weryfikacji znajomości kultury polskiej pozwoli uniknąć nadużyć podczas ubiegania się o Kartę Polaka oraz zapewni jednolite standardy dla wszystkich osób wnioskujących, zgodnie z wymogami Konstytucji. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o zajęcie stanowiska w sprawie oraz o poinformowanie, czy planowane są ewentualne zmiany dotyczące wskazanego zakresu w ustawie o Karcie Polaka.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych (10.09.2014 r.) wyjaśnił, że od marca 2008 r., tj. od wejścia w życie ustawy o Karcie Polaka, skierowanej do osób polskiego pochodzenia zamieszkałych na Wschodzie, wnioskodawcy odebrali 116 tysięcy Kart Polaka. W wyniku nowelizacji ustawy o cudzoziemcach obowiązującej od 1 maja 2014 r. Karta Polaka stała się podstawą do uzyskania karty stałego pobytu, ułatwiając drogę do uzyskania polskiego obywatelstwa. Przyznawanie Karty Polaka na podstawie zaświadczeń organizacji polonijnych stanowi nieco ponad 3 procent wszystkich wydanych dotychczas Kart Polaka. Ta forma przyznawania Karty Polaka jest kontrowersyjna i może stanowić pole do nadużyć. Kwestia ta będzie jednym z najważniejszych elementów rozważań podczas nowelizacji ustawy.