Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie określenia kwalifikacji wymaganych od kandydatów na stanowiska dyrektorów instytucji kultury.

Podczas badania sprawy indywidualnej Rzecznik Praw Obywatelskich zauważyła, że kwalifikacje wymagane na kandydatów na stanowiska dyrektorów instytucji kultury powinny być określone w akcie powszechnie obowiązującym, a więc w ustawie lub rozporządzeniu, na podstawie upoważnienia ustawowego. Tymczasem rozporządzenie Ministra Kultury w sprawie organizacji i trybu przeprowadzania konkursu na kandydata na stanowisko dyrektora instytucji kultury, wydane na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej przewiduje, że kwalifikacje wymagane od kandydatów określą organizatorzy konkursu w ogłoszeniu o konkursie. Może to prowadzić do nieuzasadnionego zróżnicowania sytuacji kandydatów ubiegających się o pracę na takich samych bądź porównywalnych stanowiskach pracy, powodując tym samym naruszenie postanowień Konstytucji RP, które gwarantują obywatelom polskim korzystającym z pełni praw publicznych prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o rozważenie podjęcia działań legislacyjnych mających na celu zmianę istniejącego stanu prawnego w omawianym zakresie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego (28.05.2015 r.) wyjaśniła, że pojęcie instytucji kultury jest terminem wspólnym dla szerokiego katalogu podmiotów. Ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej posługuje się ustrojowym podziałem na samorządowe i państwowe instytucje kultury oraz podziałem o charakterze merytorycznym na instytucje artystyczne oraz pozostałe instytucje kultury. Z kolei wskazane w ustawie formy organizacyjne działalności kulturalnej są pojęciem znacznie szerszym, gdyż dotyczą działalności kulturalnej prowadzonej przez ogół osób prawnych, osób fizycznych oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej. Na różnorodność form organizacyjnych działalności kulturalnej nakłada się wiele dalszych uwarunkowań. Do takich należy m.in. istotne zróżnicowanie samych instytucji kultury prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego jako organizatorów instytucji kultury.
Obowiązujące zasady naboru dyrektorów instytucji kultury, przewidujące m.in. konkurs wyłaniający kandydata, jak i określony tryb przeprowadzania konkursu, nie wydają się procedurą nieprzejrzystą czy niejawną. Procedura konkursowa przeprowadzana jest przez specjalnie powoływaną komisję, której działania są transparentne (jej uchwały, jak i protokoły są jawne), istnieją prawne mechanizmy zabezpieczające bezstronność działania komisji, a ogłoszenia organizatora dotyczące konkursu podlegają szerokiemu rozpowszechnieniu. Obowiązujące brzmienie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej nie daje podstaw do zmiany zakresu regulacji rozporządzenia i objęcia nią kwalifikacji wymaganych od kandydatów na dyrektorów. Taka inicjatywa wykraczałaby poza zakres obowiązującego upoważnienia ustawowego. Nawet gdyby rozważać ewentualne zmiany legislacyjne w sugerowanym zakresie, to w ocenie Ministerstwa nie powinno się ich wprowadzać jako materii aktu wykonawczego, gdyż takie podustawowe unormowania wymogów mogłyby budzić zastrzeżenia natury konstytucyjnej, a uregulować odpowiednie wymogi bezpośrednio w ustawie. Regulacja ustawowa musiałaby określać wymogi w sposób bardzo ogólny, tak aby mogły być wspólne dla wszystkich instytucji kultury.