Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Obrony Narodowej w sprawie refundacji kosztów nauki żołnierzy zawodowych w uczelniach wojskowych.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwrócili się z prośbą o pomoc żołnierze zawodowi wytypowani na niestacjonarne studia pierwszego stopnia w uczelniach wojskowych. W opinii żołnierzy fakt wytypowania ich przez macierzyste jednostki wojskowe jest równoznaczny z przyjęciem przez te jednostki zobowiązania do ponoszenia kosztów studiów. Tymczasem wnioski o refundację złożone do dowódców jednostek zostały rozpatrzone odmownie. W uzasadnieniu wskazano na brak stosownych podstaw prawnych do zwrotu pieniędzy. Zgodnie z przepisami ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych żołnierz zawodowy może wystąpić do dowódcy jednostki wojskowej z wnioskiem o udzielenie pomocy w związku z pobieraniem nauki. Pomoc może być udzielona wyłącznie w przypadkach, gdy poziom i kierunek nauki są zbieżne z wymaganiami kwalifikacyjnymi na zajmowanym lub na planowanym do wyznaczenia stanowisku służbowym. Dowódca jednostki wojskowej ustala, czy żołnierz zawodowy spełnia ustawowe warunki do udzielenia pomocy w związku z pobieraniem przez niego nauki. W opinii Rzecznika decyzja odmawiająca udzielenia pomocy finansowej powinna być znana kandydatom zanim ponieśli koszty związane z rozpoczęciem studiów. Otrzymanie takiej informacji po podjęciu nauki postawiło w trudnej sytuacji żołnierzy oraz ich rodziny. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Obrony Narodowej (03.08.2015 r.) wyjaśnił, że sytuacja żołnierzy zawodowych, w szczególności korpusu szeregowych zawodowych, którzy podjęli niestacjonarne studia I stopnia, jest znana w resorcie obrony narodowej. Zasady udzielenia pomocy w związku z pobieraniem nauki przez podoficerów i szeregowych zawodowych wynikają z przepisów ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, a nie z decyzji Nr 5/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 16 stycznia 2013 r. w sprawie naboru na niestacjonarne studia pierwszego stopnia dla podoficerów i szeregowych zawodowych w roku akademickim 2012/2013. Informacje o udzielaniu pomocy na naukę zawarte w tej decyzji miały na celu przygotowanie organów wojskowych do podjęcia działań w celu zabezpieczenia środków budżetowych na ewentualne udzielenie pomocy finansowej na naukę, jeżeli zainteresowani żołnierze będą spełniali kryteria określone w obowiązujących wówczas przepisach ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej w sprawie nauki żołnierzy zawodowych i kandydatów na żołnierzy zawodowych. Odebranie powyższego przez podoficerów i szeregowych zawodowych jako deklaracja udzielenia pomocy wszystkim zainteresowanym żołnierzom nie znajdowało podstaw prawnych. Resort obrony narodowej doceniając wysiłek żołnierzy, którzy podejmują trud podnoszenia kwalifikacji bez wsparcia finansowego wojska, zainicjował wdrożenie rozwiązań prawnych, stanowiących realną pomoc tym żołnierzom. W ustawie z dnia 11 października 2013 r. o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz niektórych innych ustaw zawarto rozwiązania umożliwiające wsparcie m.in. podoficerów i szeregowych zawodowych, którzy podjęli niestacjonarne studia pierwszego stopnia. W szczególności rozszerzono zakres podmiotów uprawnionych do korzystania z urlopu szkoleniowego, co zapewni, że żołnierze zawodowi pobierający naukę na własny koszt, którzy nie spełniają wymogów do uzyskania pomocy finansowej ze strony organów wojskowych, mogą za zgodą dowódcy jednostki wojskowej korzystać z urlopu szkoleniowego. Doskonalenie form i metod rozwoju służbowego żołnierzy Sił Zbrojnych ma charakter ustawiczny, jednak wprowadzanie nowych rozwiązań może następować wyłącznie na drodze zmian przepisów powszechnie obowiązującego prawa. Dlatego też nadal prowadzone są działania w celu wypracowania optymalnych warunków w omawianym zakresie, satysfakcjonujących żołnierzy zawodowych oraz uwzględniających potrzeby i możliwości Sił Zbrojnych.