Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej w sprawie zmiany stanowiska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w przedmiocie kwalifikowania pracy tłumacza języka obcego.

Do Rzecznika wpływają liczne skargi od osób, którym ZUS zmienił kwalifikację pracy tłumacza języka obcego. Skarżący wykonywali pracę tłumacza języka obcego na podstawie umowy o dzieło. W ostatnim czasie jednak ZUS odwołując się do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2011 r., sygn. akt II UK 315/10 przyjmuje, że wykonywanie tej pracy odbywa się na podstawie umowy o świadczenie usług. Skutkiem przyjęcia takiego stanowiska jest objęcie zawartych z tłumaczami umów ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi. Skarżący podkreślają, że zmiana stanowiska organu rentowego nastąpiła po wielu latach. Wcześniej urzędy skarbowe ani organy rentowe nie zgłaszały zastrzeżeń do wykonywania pracy tłumacza na podstawie umowy o dzieło. Organy rentowe na podstawie przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dochodzą od skarżących nieprzedawnionych należności z tytułu nieopłaconych składek. ZUS korzysta także z możliwości wymierzenia płatnikowi składek dodatkowej opłaty do wysokości 100% nieopłaconych składek oraz naliczenia odsetek za zwłokę. W wyniku podjęcia takich działań przez organy rentowe wiele podmiotów świadczących usługi tłumaczenia tekstów z języków obcych znalazło się w krańcowo trudnej sytuacji finansowej. Rzecznik nie kwestionuje możliwości zrewidowania stanowiska przez organ rentowy w przedmiocie kwalifikowania pracy tłumacza języka obcego jako wykonywania umowy o świadczenie usług, a nie umowy o dzieło. Wątpliwości dotyczą jednak kwestii, czy zmiana stanowiska w tej sprawie powinna skutkować wydaniem decyzji o obowiązku opłacenia składek należnych za pięć lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Wydaje się, że zmiana stanowiska organu rentowego w takiej sytuacji powinna obowiązywać na przyszłość, co odpowiadałoby konstytucyjnej zasadzie zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o przedstawienie stanowiska w tej sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej (21.09.2015 r.) wyjaśnił, że zgodnie z postanowieniami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są zleceniobiorcami, czyli osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej lub innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Osoby te obowiązkowo podlegają także ubezpieczeniu wypadkowemu, a ubezpieczeniu chorobowemu podlegają dobrowolnie, na swój wniosek. Przedmiotem wątpliwości Rzecznika jest kwestionowanie przez ZUS prawidłowości zawierania umów o dzieło, a w konsekwencji braku zgłaszania do ubezpieczeń społecznych, w sytuacji osób wykonujących pracę tłumacza języka obcego. Jeżeli w konkretnym przypadku, z treści zawartej umowy i z analizy okoliczności wykonywania pracy wynika, że jest ona świadczona w ramach umowy o świadczenie usług, a nie umowy o dzieło, wówczas ZUS ma obowiązek podjęcia stosownych działań i wezwania płatnika do doprowadzenia do prawidłowych zapisów na koncie ubezpieczonego. W przypadku sporu wydawane są decyzje, od których przysługuje odwołanie do właściwego sądu. Nie można zgodzić się ze stwierdzeniem o zmianie stanowiska ZUS w przedmiotowej sprawie, ponieważ ZUS nie wydawał żadnych wewnętrznych regulacji dotyczących weryfikowania umów o dzieło.