Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie sposobu rozpatrywania wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich.

Rzecznik otrzymuje skargi od rolników dotyczące sposobu rozpatrywania przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich. Poprzednio obowiązujące przepisy nie określały jednoznacznie terminów, w których pracownicy oddziałów ARiMR powinni oceniać wpływające wnioski o przyznanie płatności, pod kątem ewentualnych braków formalnych. Niejednokrotnie organy Agencji dokonywały oceny wniosku dopiero po kilku miesiącach od jego złożenia. Powodowało to w większości przypadków, że uzupełniane wnioski załatwiane były odmownie, ponieważ wpływały do Agencji po upływie terminu składania wniosków. Opisane działania ARiMR oceniane były przez rolników jako sprzeczne z zasadą zaufania obywatela do państwa. Rolnik, otrzymując od Agencji wezwanie do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni, powinien mieć pewność, że po spełnieniu wymagań formalnych, jego wniosek zostanie rozpatrzony. Problem ten został dostrzeżony przez ustawodawcę. Przepisy nowej ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego zawierają przepis określający, że niezwłocznie po otrzymaniu wniosku Agencja informuje rolnika o stwierdzonych brakach oraz skutkach ich nieusunięcia w terminie. Wątpliwości Rzecznika budzi jednak użycie nieprecyzyjnego pojęcia „niezwłocznie”, co może powodować rozbieżności w jego interpretacji, a w konsekwencji kolejne nieprawidłowości. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o zajęcie stanowiska w przedstawionej sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformowało w odpowiedzi z 18 lutego 2016 r., że w Polce co roku o przyznanie płatności ubiega się około 1,4 mln rolników. Wnioski o przyznanie płatności składa się w terminie od 15 marca do 15 maja, a ostateczny termin ich złożenia upływa 9 czerwca. Co do zasady, złożenie wniosku w terminie pomiędzy 15 maja a 9 czerwca skutkuje zmniejszeniem kwoty pomocy, natomiast złożenie wniosku po 9 czerwca powoduje, że wniosek taki jest niedopuszczalny.
Ministerstwo wskazało, że rozstrzygnięcia właściwych organów dotyczące wniosków, których braki zostały uzupełnione po terminie 9 czerwca, były przedmiotem postępowań przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi i obecnie są rozpatrywane przez Naczelny Sąd Administracyjny.
Ministerstwo wskazało również, że znaczna część wniosków o przyznanie dopłat wpływa do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w ostatnich tygodniach ustawowego terminu do składania wniosków, co w opinii Ministerstwa czyni w praktyce niemożliwym niezwłoczne ich rozpatrzenie pod kątem braków formalnych. Ministerstwo powołało się również na orzecznictwo sądów administracyjnych, z którego wynika, że za rzetelność danych we wniosku o przyznanie płatności odpowiada rolnik.
Z odpowiedzi wynika ponadto, że Agencja co roku dostarcza rolnikom wstępnie wypełnione formularze wniosków sporządzone na podstawie danych za rok ubiegły, a także szczegółową instrukcję wypełnienia wniosku, m.in. z informacjami o terminach składania wniosku oraz konsekwencjach uchybienia tym terminom. Szczegółowa instrukcja została zamieszczona również na stronie internetowej Agencji. Ponadto przeprowadzono kampanię informacyjną w mediach regionalnych i ogólnopolskich, a także szkolenia dla rolników.
Odnosząc się do użycia słowa „niezwłocznie” przy określeniu terminu, w jakim Agencja jest zobowiązana do wezwania do uzupełnienia braków formalnych wniosku, Ministerstwo wskazało, że mają tu zastosowanie przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, z których wynika, że organy zobowiązane są do załatwiania spraw bez zbędnej zwłoki.