Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Edukacji Narodowej w sprawie nieletnich matek przebywających w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych.

Rzecznik Praw Obywatelskich od kilku lat apeluje o dokonanie zmian w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich, które usankcjonują praktykę sprawowania faktycznej pieczy nieletniej nad dzieckiem w placówce resocjalizacyjnej i określą ramy pomocy udzielanej jej podczas pobytu w placówce z dzieckiem. Przepisy Konstytucji oraz Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego gwarantują stałe przebywanie matki z dzieckiem. Dlatego w ocenie Rzecznika również przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej, które zaczną obowiązywać od 1 września 2016 r., powinny umożliwiać stałe przebywanie nieletniej matki z dzieckiem w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, a nie jedynie udział nieletniej w bieżącej pieczy i wychowaniu dziecka przebywającego poza placówką. RPO prosi o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej wskazała w piśmie z dnia 21 kwietnia 2016 r., że sprawę udziału – w miarę możliwości – nieletniej matki w opiece nad dzieckiem rozwiązuje system wspierania rodziny i pieczy zastępczej zawodowych specjalistycznych rodzin zastępczych. Intencją ustawodawcy nie było jednak, by noworodki, niemowlęta i małe dzieci przebywały z nieletnimi matkami w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych. Rozwiązanie takie zostało wypracowane po rekomendacjach środowiska resocjalizacyjnego.
Według MEN przeciwko stałemu przebywaniu w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych dzieci nieletnich matek przemawia również fakt, że placówki te nie zapewniają wychowankom opieki zdrowotnej na miejscu, a do tego bezpieczeństwo dzieci mogłoby być zagrożone. Powołując się na opinię Krajowego Konsultanta do Spraw Psychiatrii Dziecięcej, Ministerstwo wskazuje, że 70% wychowanków młodzieżowych ośrodków wychowawczych wymaga pomocy psychiatrycznej i psychoterapeutycznej. Poza tym system oświaty nie obejmuje dzieci poniżej 2,5 roku życia, czyli poniżej wieku wychowania przedszkolnego. Jest to materia znajdująca się w kompetencjach Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Wiceminister edukacji podkreśliła jednocześnie, że resort podejmie wszelkie działania, aby zapewnić zarówno nieletnim matkom, jak i będącym w ciąży wychowankom młodzieżowych ośrodków wychowawczych, optymalny przebieg procesu resocjalizacji oraz optymalne warunki pobytu tak, by udział w sprawowaniu opieki nad dzieckiem był możliwy.