Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Finansów w sprawie niejasnych przepisów dotyczących manipulacji instrumentami finansowymi.

Przepisy dotyczące manipulacji instrumentami finansowymi są na tyle nieprecyzyjne, że mogą powodować trudności z określeniem, jakie zachowania na rynku są dozwolone, a jakie zakazane. Zasady prawidłowej legislacji nakazują, aby uchwalane przepisy były jasne, precyzyjne i poprawne pod względem językowym.

Wątpliwości Rzecznika wzbudziło zwłaszcza pojęcie cen nienaturalnych lub sztucznych, zastosowane w ustawowej definicji zakazanej manipulacji instrumentami finansowymi. Odróżnienie ceny naturalnej od sztucznej może być bardzo utrudnione. W praktyce legalność działań inwestora będzie oceniał organ stosujący prawo, co jest niezgodne ze standardami konstytucyjnymi. Kolejne zastrzeżenia dotyczą pojęcia „przyjęte praktyki rynkowe” w kontekście ustalania odpowiedzialności karnej za dokonywanie manipulacji instrumentami finansowymi. Przyjętymi praktykami rynkowymi są zachowania akceptowane w drodze uchwały przez Komisję Nadzoru Finansowego. Tym samym Komisja zyskuje kompetencje do określenia treści przepisów prawa w zakresie odpowiedzialności karnej. To rozwiązanie może naruszać zasadę nullum crimen sine lege, z której wynika, że odpowiedzialność karną może ponieść tylko sprawca czynu zabronionego przez ustawę.

Uwagi dotyczące nieprecyzyjnych przepisów ustawy o obrocie instrumentami finansowymi były przedmiotem wystąpienia Rzecznika do Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 stycznia 2016 r. Z odpowiedzi wynikało jednak, że problematyka ta należy do właściwości Ministra Finansów. Dlatego Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o informację dotyczącą planowanych prac nad zmianami do ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Finansów poinformował w piśmie z 5 lutego 2016 r., że obecnie we współpracy z Urzędem Komisji Nadzoru Finansowego prowadzi końcowe prace związane z przygotowaniem projektu ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw. Celem tego projektu jest wprowadzenie do krajowego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie sankcji karnych za nadużycia na rynku (nr 2014/57/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r.) oraz umożliwienie stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie nadużyć na rynku (nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r.).
Projekt ustawy został wpisany do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pod nr UC19 z planowanym terminem przyjęcia przez Radę Ministrów w II kwartale 2016 r.
Ponadto, Minister wskazał, że ww. rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady od dnia 3 lipca 2016 r. będzie stosowane bezpośrednio w polskim porządku prawnym. Przepisy rozporządzenia spełniają standardy, na które zwracał uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich.