Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zapewnienia bezpieczeństwa młodzieży przebywającej w ośrodkach wychowawczych.

Podczas wizytacji, przedstawicieli Krajowego Mechanizmu Prewencji prowadzonych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, zostało zauważone niedostateczne przywiązanie wagi do tzw. wydarzeń nadzwyczajnych tzn. sytuacji trudnych, niepożądanych które mają miejsce w placówkach. Rzecznik już wcześniej w swoich wystąpieniach w 2008 r. oraz 2010 r. zwracał uwagę, że brak w przepisach prawnych katalogu i definicji wydarzeń nadzwyczajnych powoduje dowolność w interpretacji poszczególnych sytuacji. W efekcie, w wielu przypadkach informacja o wydarzeniach nadzwyczajnych nie trafia do organów sprawujących nadzór pedagogiczny. Prowadzi to do braku wiedzy wśród kuratorów oświaty na temat rzeczywistych rozmiarów problemu w danej placówce, co z kolei uniemożliwia dokonanie rzetelnej oceny pod kątem zapewnienia bezpieczeństwa wychowankom oraz zwrócenia uwagi w ramach nadzoru pedagogicznego na młodzieżowe ośrodki wychowawcze, w których liczba takich zdarzeń jest wyjątkowo wysoka. Dlatego też Rzecznik wystąpił o podjęcie działań legislacyjnych mających na celu wprowadzenie definicji i katalogu wydarzeń nadzwyczajnych oraz uporządkowanie kwestii ich dokumentowania.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej w piśmie z 22 grudnia 2016 r. wyjaśniła, że na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich realizującego zadania Krajowego Mechanizmu Prewencji od 1 stycznia 2009 r. młodzieżowe ośrodki wychowawcze (MOW) zbierają i przekazują dane o wypadkach nadzwyczajnych do kuratoriów oświaty, te zaś przekazują je do Rzecznika oraz do wiadomości Ministra Edukacji Narodowej. Do I półrocza 2014 r. informacje te zbierane były co miesiąc, a katalog wypadków nadzwyczajnych, zgodnie z ustaleniami z RPO, obejmował m.in.: śmierć nieletniego lub innej osoby, albo ciężkie uszkodzenie ciała wskutek działania nieletniego, pracownika lub innej osoby, próbę samobójczą nieletniego, groźne zakłócenie porządku i bezpieczeństwa czy też zastosowanie środków przymusu bezpośredniego wobec nieletniego. Natomiast od II półrocza 2014 r., zgodnie z prośbą Rzecznika, informacje o wydarzeniach nadzwyczajnych w MOW są przekazywane w terminach kwartalnych i obejmują wyłącznie informacje o wydarzeniach, które w istotny sposób mogą służyć dalszej poprawie warunków i traktowania nieletnich, przebywających w tych ośrodkach, tj. o zgonach (w tym samobójczych), zgwałceniach oraz pobiciach nieletnich, skutkujących ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu. Sekretarz Stanu poinformowała także, że powołano zespół roboczy, którego zadaniem jest opracowanie jednolitego katalogu zdarzeń nadzwyczajnych wraz z ich opisem oraz zasadami rejestracji i monitoringu tego typu zdarzeń w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych. W skład ww. zespołu wchodzą również przedstawiciele Krajowego Mechanizmu Prewencji.