Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie naruszenia prawa do korespondencji w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich i młodzieżowych ośrodkach wychowawczych.

Wizytacje zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich i młodzieżowych ośrodków wychowawczych przeprowadzane w ramach Krajowego Mechanizmu Prewencji ujawniły niejednolitą praktykę w zakresie postępowania z korespondencją przebywających w nich wychowanków. Niejednolitość dotyczy kwestii sprawowania nadzoru nad korespondencją wysyłaną i otrzymywaną przez nieletnich. W niektórych placówkach poczta wysyłana i przychodząca jest sprawdzana przez wychowawcę, ale nieletni nie uczestniczy w tej procedurze. Odmienna praktyka polega na obowiązkowej obecności wychowanka w trakcie kontroli zawartości korespondencji. Rzecznik zwrócił uwagę, że z punktu widzenia ochrony konstytucyjnego prawa obywatela do wolności komunikowania się właśnie w ten sposób powinien odbywać się nadzór nad korespondencją podopiecznych. Różnice w działaniach administracji placówek wychowawczych wynikają z art. 66 § 3 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. Treść tego przepisu reguluje wyłącznie prawo do utrzymywania kontaktu ze światem zewnętrznym za pośrednictwem korespondencji, pomija jednak kwestię sprawowania nad nią nadzoru. Jednocześnie Rzecznik wykazuje, że luka w przepisach prawa w analizowanej kwestii nie istnieje, jeśli chodzi o osoby osadzone w jednostkach penitencjarnych. Mówi o tym art. 8a w zw. z art. 242 k.k.w., który gwarantuje ochronę prawa więźniów do prowadzenia korespondencji. Zdaniem Rzecznika swoboda w podejściu do poczty wychowanków zakładów poprawczych, schronisk młodzieżowych itp. niesie ze sobą ryzyko nadużywania uprawnień przez wychowawców i daje im możliwość nieskrępowanego zapoznawania się z treścią listów ich podopiecznych. Rzecznik zwrócił się o włączenie do prac nad nową ustawą o postępowaniu w sprawach nieletnich konieczności usunięcia opisanej luki prawnej.