Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Infrastruktury i Budownictwa w sprawie planowanej nowelizacji ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmiany Kodeksu cywilnego.

W opracowanym przez Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa projekcie ustawy z dnia 8 listopada 2016 r. znalazł się przepis, według którego o tym, czy eksmitowanemu należy się mieszkanie socjalne, będzie decydował każdorazowo sąd. Tym samym ustawowe gwarancje przyznania lokalu socjalnego eksmitowanym kobietom w ciąży, rodzinom z małoletnimi dziećmi oraz osobom z niepełnosprawnościami mają zniknąć. Rzecznik przypomniał, że zapisy ustawy, które rząd zamierza wprowadzić już kiedyś obowiązywały. Ponieważ Trybunał Konstytucyjny zakwestionował ich konstytucyjność, Sejm w 2000 r. wprowadził ww. gwarancje.

W ocenie Rzecznika projektowana zmiana do ustawy o ochronie praw lokatorów, polegająca na wyeliminowaniu z tej ustawy obecnego art.14 ust. 4, nakazującego sądowi orzeczenie o istnieniu uprawnienia do lokalu socjalnego w stosunku do określonych w tym przepisie kategorii osób, objętych wyrokiem orzekającym eksmisję z mieszkania nie została wnikliwie przeanalizowana przez projektodawcę, a konieczność jej wprowadzenia nie została przekonująco uzasadniona w projekcie ustawy. Niewątpliwie stanowi regres w stosunku do dotychczasowego, ustawowego standardu ochrony obywateli przed bezdomnością. Co więcej, rodzi obawy, że takim nowym standardem dla ww. grupy osób stanie się tymczasowe pomieszczenie, które zapewnia jedynie czasowo schronienie, a nie zaspokaja potrzeb mieszkaniowych eksmitowanych. Rzecznik powziął ponadto wątpliwości co do funkcjonowania zmienionego przepisu w praktyce, w szczególności co do faktycznej realizacji założenia, że sąd będzie w stanie samodzielnie ocenić w każdej sprawie istnienie okoliczności uzasadniających przyznanie uprawnienia do lokalu socjalnego.

Zdaniem Rzecznika niektóre propozycje zmian budzą także obawy z punktu widzenia ich zgodności z Konstytucją. Chodzi tu przede wszystkim o usunięcie z art. 14 ustawy o ochronie praw lokatorów, określonego w jego ust. 4, katalogu osób w szczególnej sytuacji życiowej, którym obecnie sąd ma obowiązek przyznać lokal socjalny.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o przedstawienie stanowiska oraz o uwzględnienie przekazanych uwag w toku dalszych prac legislacyjnych w powyższym zakresie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa w piśmie z 12 stycznia 2017 r. poinformował, że w trakcie uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych projektu nowelizacji ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego zwrócono uwagę na konieczność odpowiedniego dostosowania i skorelowania treści projektu i projektu ustawy o zmianie ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych oraz niektórych innych ustaw, ponieważ zmiany wprowadzane w obu ustawach dotyczą niejednokrotnie tych samych przepisów. Wobec powyższego, na wniosek Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 23 grudnia 2016 r., zmieniony został zakres projektu ustawy o zmianie ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych oraz niektórych innych ustaw. Projekt tej nowelizacji – w brzmieniu nadanym w wyniku połączenia projektów – zostanie ponownie skierowany do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych. Sekretarz Stanu zapewnił także, że w ramach analizy uwag, w tym już zgłoszonych do projektu nowelizacji ustawy, rozważona zostanie zmiana art. 14 ust. 4 ustawy z uwzględnieniem propozycji wysuniętych przez Rzecznika.