Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o opłatach abonamentowych.

Nie kwestionując konieczności przyjęcia przepisów, które będą sprzyjały poprawie obowiązujących rozwiązań, naprawie zdiagnozowanych problemów oraz pełniejszemu realizowaniu misji publicznej mediów, Rzecznik wskazał na wady projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych, który rodzi wątpliwości z punktu widzenia ochrony praw obywatelskich.

Przede wszystkim projekt ustawy zakłada włączenie do procesu rejestracji odbiorników oraz identyfikacji podmiotów obowiązanych do wnoszenia opłat abonamentowych dostawców usług telewizji płatnej. Takie rozwiązanie może budzić zastrzeżenia w kontekście przesłanki dopuszczalności przetwarzania danych określonych w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. Ponadto, pozyskiwanie danych osobowych do celów publicznoprawnych prowadzić będzie do zmiany warunków umów zawartych wcześniej w trybie prywatnoprawnym, co może budzić obawy z punktu widzenia ochrony praw stron takiej umowy.

Prawo telekomunikacyjne także wyraźnie zakazuje przekazywania treści lub danych objętych tajemnicą telekomunikacyjną przez osoby inne niż nadawca i odbiorca komunikatu. Wszelkie odstępstwa od tej zasady – w świetle zgodności z konstytucyjnym prawem do prywatności oraz prawem do autonomii informacyjnej – wymagają uzasadnienia przez ustawodawcę w kontekście „niezbędności w demokratycznym państwie prawnym”, tymczasem w projekcie ustawy takiego uzasadnienia zabrakło.

Wreszcie Trybunał Konstytucyjny uznał opłatę abonamentową za „przymusowe, bezzwrotne świadczenie publicznoprawne, służące realizacji jednego z konstytucyjnych zadań państwa”, polegające na finansowym wsparciu misji publicznej realizowanej przez jednostki radiofonii i telewizji. Różnicowanie sytuacji osób zobowiązanych do ponoszenia tej opłaty i wprowadzanie regulacji, które w istocie proponują rozwiązanie tylko części problemu, wydaje się niedopuszczalne. Nie każde gospodarstwo domowe ma bowiem zawartą umowę o dostarczanie telewizji płatnej. Ponadto, część osób korzystających z telewizji naziemnej nigdy nie zarejestrowało odbiornika. W efekcie uszczelnienie systemu, wskazane jako cel w projekcie ustawy, dotyczyć będzie wyłącznie części osób zobowiązanych do ponoszenia opłat abonamentowych. Przyjęcie projektu w zaproponowanym kształcie może także skutkować rezygnacją abonentów z dotychczasowych dostawców na rzecz płatnych platform i serwisów umiejscowionych poza terytorium Polski, co w efekcie doprowadzi do utraty przychodów przez Skarb Państwa, a także Polski Instytut Sztuki Filmowej.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego w piśmie z 29 czerwca 2017. podkreślił, że projekt ustawy o zmianie ustawy o opłatach abonamentowych oraz ustawy o radiofonii i telewizji nie nakłada jakichkolwiek nowych obowiązków na osoby posiadające odbiornik radiofoniczny lub telewizyjny. Osoby te, dokładnie tak jak w obecnym stanie prawnym, mają obowiązek zarejestrowania posiadanego odbiornika i uiszczania opłat abonamentowych. Projekt ustawy zawiera jedynie regulacje mające na celu poprawę efektywności obecnego systemu finansowania mediów publicznych. Podsekretarz nie podzielił wątpliwości Rzecznika dotyczących ochrony danych osobowych, ochrony tajemnicy telekomunikacyjnej czy równości podmiotów.