Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie odwoływania ze stanowisk kierowniczych w Policji osób zatrudnionych w przeszłości w Milicji Obywatelskiej.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwrócili się z prośbą o pomoc przedstawiciele Zarządu Wojewódzkiego NSZZ Policjantów woj. wielkopolskiego wskazując, że zgodnie z poleceniem MSWiA po 31 grudnia 2016 r. osoby zatrudnione w przeszłości w Milicji Obywatelskiej nie będą mogły zajmować stanowisk kierowniczych w Policji. Z treści nadesłanego pisma nie wynika jednak, w jaki sposób ma nastąpić zwolnienie ze stanowisk służbowych wyżej wymienionych funkcjonariuszy.

Zgodnie z art. 34 ustawy o Policji na stanowiska służbowe (w tym kierownicze) można mianować lub powołać policjanta po spełnieniu określonych przepisami wymagań w zakresie posiadanego wykształcenia, kwalifikacji zawodowych oraz stażu służby w Policji. Akt powołania, jak i akt odwołania posiadają wszelkie cechy decyzji administracyjnej, jednakże nie są one decyzjami, ale specyficznymi aktami administracji rządowej, powołującymi albo odwołującymi policjanta na ściśle określone stanowiska. Analiza treści przepisów art. 5, art. 6 i następnych ustawy prowadzi do wniosku, iż dotyczą one szczególnych stanowisk komendantów Policji na różnych szczeblach hierarchii. Powołanie, jak i odwołanie z tych stanowisk jest czym innym niż mianowanie i zwalnianie danego policjanta z określonego innego (za wyjątkiem komendanta) stanowiska w strukturach Policji, o czym stanowią przepisy art. 32 ustawy. Ustawodawca wyraźnie rozróżnił czynność powołania i odwołania funkcjonariusza (dotyczącą jedynie wymienionych stanowisk, którym przypisano właściwość organu administracji rządowej) od mianowania, przeniesienia i zwolnienia funkcjonariuszy (mającą zastosowanie w przypadku pozostałych stanowisk służbowych w strukturze Policji). Przy czym należy wskazać, że tylko w przypadku mianowania, przeniesienia i zwolnienia ze stanowiska cytowana ustawa w art. 32 ust. 2 i 3 przewiduje formę decyzji administracyjnej.

Podczas podejmowania decyzji o zwolnieniu ze stanowiska objętego z mianowania przesłanki pozbawienia stanowiska są enumeratywnie wymienione w przepisach prawa, gdy łączą się z mianowaniem na stanowisko niższe, albo też przyjmują postać przesłanek mianowania (przeniesienia) na stanowisko wyższe lub równorzędne. Do mianowania i zwalniania ze stanowisk służbowych uprawnieni są Komendant Główny Policji, Komendant CBŚP, komendanci wojewódzcy i powiatowi (miejscy) Policji oraz komendanci szkół policyjnych.

W przypadku pełnienia kierowniczych stanowisk służbowych na podstawie mianowania przesłanki przeniesienia czy zwolnienia ze stanowiska służbowego zostały precyzyjnie określone w ustawie o Policji. Data przyjęcia do służby, jako kryterium zwolnienia ze stanowiska, nie wynika wprost z ustawy o Policji. Zwolnienie ze stanowiska wyłącznie w oparciu o taką przesłankę może zatem stanowić dyskryminację ze względu na wiek.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o wyjaśnienie sposobu realizacji przedmiotowej zapowiedzi.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji w piśmie z 22 maja 2017 r. wskazał, że powołanie, o którym mowa w art. 5-6e ustawy o Policji, oraz mianowanie funkcjonariusza na stanowisko służbowe, o którym mowa w art. 32 tej ustawy, stanowią rozłączne i wykluczające się formy nawiązania więzi prawnej, która w obu przypadkach ma różny charakter. Powołanie prowadzi do powstania więzi o charakterze ustrojowym, łączącej dwa organy administracji rządowej, podczas gdy skutki prawne mianowania dotyczą sfery stosunku administracyjno-prawnego, jakim jest stosunek służbowy łączący funkcjonariusza z jego formacją. Dlatego przyjmując, że przez „stanowisko kierownicze” w kontekście wystąpienia Rzecznika należy rozumieć jedno ze stanowisk, o których mowa w art. 5-6e ustawy, nie można zgodzić się z zawartym w wystąpieniu twierdzeniem, że stanowiska te można pełnić zarówno na podstawie mianowania, jak i powołania. Sekretarz Stanu zauważył także, że w przypadku stanowisk służbowych objętych na podstawie mianowania przeniesienie policjanta na niższe stanowisko służbowe jest możliwe tylko przy spełnieniu przesłanek uregulowanych w art. 38 ustawy, zaś wydane w tym przedmiocie rozstrzygnięcie, będące decyzją administracyjną, podlega rygorom procedury administracyjnej oraz kontroli sądowej. Żadna z uregulowanych przywołanym przepisem przesłanek nie nawiązuje do daty rozpoczęcia służby. Okoliczność tego rodzaju nie może zatem stanowić samoistnej przyczyny przeniesienia mianowanego funkcjonariusza na niższe stanowisko służbowe.