Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie wniosku grupy posłów dotyczącej instytucji pytań prawnych z dnia 2017-07-05.
Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie wniosku grupy posłów dotyczącej instytucji pytań prawnych.
Pierwsza grupa zarzutów sformułowana przez wnioskodawców dotyczy tego, że przepisy te nie określają w sposób precyzyjny pojęcia „zagadnienie prawne”, z którym dany sąd rozpoznający sprawę może zwrócić się do Sądu Najwyższego czy też Naczelnego Sądu Administracyjnego. W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich odwołanie się przez ustawodawcę w treści zaskarżonych przepisów do ogólnego pojęcia „zagadnienie prawne” było zabiegiem legislacyjnym prawidłowym i niezbędnym dla uelastycznienia tych przepisów, umożliwiającym właściwe ich funkcjonowanie w zróżnicowanych stanach faktycznych. Jednocześnie, zdaniem Rzecznika, to pojęcie zostało dookreślone w jedyny możliwy i racjonalny sposób na poziomie ustawowym, przez takie zwroty jak „budzące poważne wątpliwości”, „istotne”, „wymagające zasadniczej wykładni”. Zostało ono również w orzecznictwie Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Druga grupa zarzutów zawartych we wniosku odnosi się do faktu, że poprzez związanie sądu uchwałą podjętą przez Sąd Najwyższy (Naczelny Sąd Administracyjny) dochodzi do naruszenia przepisów Konstytucji, zgodnie z którymi sędziowie podlegają tylko Konstytucji i ustawom. Zdaniem Rzecznika powyższych zarzutów nie można podzielić ponieważ oparte są one na fragmentarycznym odczytaniu Konstytucji. Wnioskodawcy odwołali się do zasady niezawisłości sędziowskiej oraz prawa do sądu, nie odnosząc się w swoich rozważaniach do przepisów Konstytucji, z których wynika, że Sąd Najwyższy sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych w zakresie orzekania. W procedurach uregulowanych zaskarżonymi przepisami Sąd Najwyższy (Naczelny Sąd Administracyjny) nie dokonuje oceny prawnej stanu faktycznego sprawy, ale jedynie wyjaśnia treść konkretnego przepisu i to w sposób oderwany od okoliczności danej sprawy.
Rzecznik stoi na stanowisku, że zagadnienia prawne przedstawiane do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu (Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu) stanowią jedną z proceduralnych gwarancji sprawiedliwości i pewności prawa. Ich wyeliminowanie z obrotu prawnego doprowadziłoby do pogłębienia niesprawiedliwości i nieprzewidywalności orzecznictwa sądowego, co w sposób oczywisty prowadziłoby do naruszenia zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa, a konsekwencjami wyeliminowania mechanizmów korygujących niespójności systemu prawnego bezpośrednio zostaliby obciążeni sami obywatele.
W związku z wycofaniem podpisów przez 24 posłów, liczba posłów popierających wniosek spadła poniżej liczby określonej w Konstytucji jako minimalna liczba posłów popierających wniosek. Powyższe oznacza konieczność umorzenia postępowania przez Trybunał Konstytucyjny.