Wystąpienie do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie nieprawidłowości w postępowaniu habilitacyjnym z dnia 2017-08-11.
Wystąpienie do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie nieprawidłowości w postępowaniu habilitacyjnym.
W związku prowadzonymi sprawami Rzecznik Praw Obywatelskich powziął informację o istnieniu rozbieżnych interpretacji prawnych w zakresie skutków cofnięcia wniosku o wszczęcie postępowania habilitacyjnego oraz złożenia wniosku o jego umorzenie.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami postępowanie w sprawie nadania stopnia naukowego może się toczyć jedynie na wniosek uprawnionego podmiotu i nie jest możliwym wszczęcie go z urzędu. Jednak problematyka skutków cofnięcia takiego wniosku lub złożenia wniosku o umorzenie postępowania habilitacyjnego nie jest uregulowana wprost w przepisach ustawy o stopniach naukowych. W związku z tym, zgodnie z przepisami ustawy o stopniach naukowych w tym zakresie odpowiednie zastosowanie znajdują przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, które przewidują obligatoryjne i fakultatywne umorzenie postępowania (art. 105 § 1 k.p.a.). Zgodnie z doktryną cofnięcie wniosku o wszczęcie postępowania administracyjnego jest równoznaczne z brakiem żądania uprawnionego podmiotu do rozpoznania konkretnej sprawy administracyjnej, a zatem przedmiot postępowania, oznaczony we wniosku, przestaje istnieć. Zdaniem Rzecznika oznacza to, że cofnięcie wniosku oznacza bezprzedmiotowość postępowania, co obliguje organ do umorzenia postępowania. W tym przypadku nie mają znaczenia motywy tej decyzji czy też stopień zaawansowania toczącego się postępowania. Również względy interesu społecznego nie powinny mieć wpływu na ocenę zasadności umorzenia postępowania na tej postawie.
Tymczasem niektóre rady wydziałów uznają, że cel ustawy o stopniach naukowych sprzeciwia się zastosowaniu art. 105 § 1 k.p.a. W ich ocenie prowadziłoby to m.in. do kończenia postępowań, mimo zaawansowanego etapu prac komisji habilitacyjnej. Dlatego ewentualna możliwość umorzenia postępowania rozpatrywana jest w świetle art. 105 § 2 k.p.a., który stanowi, że organ administracji publicznej może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.
Odmienne stanowisko prezentują rady wydziałów, które stosując odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego wydają rozstrzygnięcia w oparciu o art. 105 § 1 k.p.a. Zarówno w przypadku cofnięcia wniosku, jak i żądania umorzenia postępowania, rady odmawiając umorzenia postępowania odwołują się do interesu społecznego, rozumianego jako kształcenie i promowanie kadr naukowych w celu prowadzenia badań. W ich ocenie, mimo że postępowanie awansowe inicjuje we własnym interesie habilitant, to toczy się ono także w interesie społecznym.
W ocenie Rzecznika z uwagi na potrzebę zagwarantowania pewności prawa w zakresie uprawnień habilitantów w postępowaniu awansowym, celowym jest uregulowanie wspomnianej problematyki wprost w ustawie o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki.
W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o rozważenie możliwości podjęcia działań legislacyjnych zmierzających do uregulowania sygnalizowanych kwestii w ustawie o stopniach naukowych.