Wystąpienie do Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie propozycji ograniczenia tajemnicy zawodowej osób wykonujących zawody zaufania publicznego z dnia 2017-11-15.
Wystąpienie do Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie propozycji ograniczenia tajemnicy zawodowej osób wykonujących zawody zaufania publicznego.
Z doniesień medialnych wynika, że w resorcie finansów trwają prace koncepcyjne nad przepisami zobowiązującymi doradców podatkowych, radców prawnych i adwokatów do udzielania fiskusowi informacji o podejrzanych schematach optymalizacyjnych swoich klientów. Spowodowane jest to koniecznością wdrożenia do polskiego prawa zmian w dyrektywie unijnej w sprawie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania (2011/16/UE). Ma ona na celu uszczelnienie systemu podatkowego i wprowadzenie narzędzi, które będą zabezpieczać właściwe wpływy budżetowe w państwach UE.
W tym kontekście zaniepokojenie Rzecznika Praw Obywatelskich budzą, rozważane przez resort finansów, propozycje ingerencji w tajemnicę zawodową osób wykonujących zawody zaufania publicznego.
Przepisy regulujące funkcjonowanie poszczególnych zawodów zaufania publicznego traktują tajemnicę zawodową jako obowiązek ciążący na przedstawicielach tych zawodów, nie zaś jako ich prawo. Obowiązek zachowania tajemnicy przez doradców podatkowych, radców prawnych i adwokatów jest także elementem ich etyki zawodowej. Sankcją za naruszenie tego obowiązku ustawowego jest odpowiedzialność cywilnoprawna, a także sankcja karna – w przypadku wniosku pokrzywdzonego. Istnienie zatem obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej stanowi gwarancję poufności dla klienta.
Nie ulega wątpliwości, iż w interesie państwa leży tzw. „uszczelnianie systemu podatkowego” i zwiększanie wpływów do budżetu – co przekłada się na możliwość realizacji przez państwo innych jego funkcji. Jednak równie istotna jest ochrona osób powierzających poufne informacje przedstawicielowi zawodu zaufania publicznego.
Z tego względu plany resortu finansów budzą uzasadniony niepokój wśród przedstawicieli zawodów zaufania publicznego oraz osób poszukujących pomocy prawnej. Proponowane rozwiązania mogą bowiem naruszać gwarancje ochrony tajemnicy, które przewidują poszczególne procedury: w postępowaniu karnym, postepowaniu cywilnym, a także w postępowaniu administracyjnym.
Procedury te dają gwarancję ochrony tajemnicy zawodowej przed próbą uzyskania informacji powierzonych osobom wykonującym zawód zaufania publicznego przez ich klientów. Zachowanie tajemnicy zawodowej jest więc elementem prawidłowego funkcjonowania systemu ochrony prawnej w państwie demokratycznym. Dlatego treść ewentualnych rozwiązań normatywnych zwalniających z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej powinna być determinowana powinnością uwzględnienia istoty wartości objętych ochroną konstytucyjną – w szczególności zasady demokratycznego państwa prawnego, którego wymogiem jest istnienie niezależnego od organów władzy publicznej systemu pomocy prawnej.
Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o ponowne rozważenie zasadności wprowadzenia przedmiotowych zmian w tym kształcie, uwzględnienie przedstawionych argumentów oraz o zajęcie stanowiska w sprawie.
wprowadzenia do polskiego systemu prawa podatkowego obowiązku raportowania schematów podatkowych. Prace te wpisują się w kategorię zmian nakierowanych na uszczelnienie systemu podatkowego. Przedstawiciel resortu nie zgodził się na przypisywanie tej samej rangi uszczelnianiu systemu podatkowego i bezwzględnej ochronie tajemnicy osób powierzających informacje przedstawicielom zawodów zaufania publicznego. Agresywna optymalizacja podatkowa – na co wskazują dostępne opinii publicznej analizy i raporty – naraża Skarb Państwa na istotne straty budżetowe i problem jej stosowania musi być traktowany z najwyższą powagą, gdyż zaburza w istotny sposób zdolność finansowania potrzeb publicznych przez państwo. Nakładanie przez państwo podatków i ściąganie dochodów budżetowych jest czynnikiem ściśle powiązanym z suwerennością państwa i z tego powodu powinno podlegać szczególnej ochronie. Czynności związane z planowaniem podatkowym nie są ściśle prywatną sprawą podmiotów gospodarczych, gdyż dotyczą zobowiązań podatkowych, gdzie stroną jest budżet państwa. Należy też pamiętać, że agresywna optymalizacja podatkowa polega na pewnym celowym i świadomym działaniu danego podmiotu zmierzającym do redukcji jego obciążeń podatkowych. Podsekretarz Stanu podkreślił, że celem projektowanej nowelizacji nie jest uzyskanie jakościowo innych informacji, niż te które mogą zostać zdobyte przez organy Krajowej Administracji Skarbowej, np. w toku kontroli lub postępowania podatkowego. Celem Ministerstwa jest pozyskanie tych informacji na wcześniejszym etapie niż dotychczas, aby móc szybciej oraz efektywniej reagować na dostrzegane nieprawidłowości (przy respektowaniu uzasadnionych oczekiwań zawodów zaufania publicznego w zakresie tajemnicy zawodowej).