Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów w sprawie systemowego wsparcia osób z niepełnosprawnością z dnia 2018-04-25.
Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów w sprawie systemowego wsparcia osób z niepełnosprawnością.
Rzecznik Praw Obywatelskich, stojący na straży wolności i praw człowieka i obywatela, szczególną uwagę poświęca zagadnieniu zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami prawa do godnego i niezależnego życia, mając na względzie normy wynikające nie tylko z Konstytucji, ale również Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych.
W aktualnej sytuacji, wiążącej się z brakiem odpowiedniego wsparcia zapewnianego osobom z niepełnosprawnościami i ich opiekunom, szczególne zaniepokojenie Rzecznika wzbudziły kontrowersje, jakie pojawiły się w związku ze sposobem wypracowania „porozumienia” pomiędzy Radą Ministrów a przedstawicielami środowiska osób z niepełnosprawnościami, określającego priorytetowe kierunki działań państwa w celu ochrony praw tej grupy obywateli. Ujęte w „porozumieniu” rozwiązania należy ocenić jako krok naprzód w zakresie zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami niezbędnego wsparcia. Wydają się one jednak niewystarczające – zwłaszcza, że zostały wypracowane bez udziału przedstawicieli osób protestujących w Sejmie RP. W ocenie Rzecznika pozostaje to w sprzeczności z wyrażonym w Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych zaleceniem zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami możliwości aktywnego udziału w procesie decyzyjnym, szczególnie w odniesieniu do kwestii dotyczących ich bezpośrednio. W związku z tym istniała potrzeba przeprowadzenia szerszych konsultacji treści projektowanych uzgodnień niż to zostało w praktyce zrealizowane. Zastrzeżenia Rzecznika wzbudził także fakt, że postulaty opracowano i przyjęto, mimo wciąż trwającego w Sejmie RP protestu.
Ponadto, Rzecznik zwrócił uwagę, że w dniu 24 kwietnia 2018 r., podczas posiedzenia Krajowej Rady Konsultacyjnej, będącej organem opiniodawczo-doradczym Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, podjęta została także uchwała Rady w sprawie systemowych rozwiązań na rzecz prowadzenia przez osoby z niepełnosprawnościami niezależnego życia. Uchwała ta wskazuje cele i odnoszące się do nich działania, które mają zapewnić osobom z niepełnosprawnościami godne i niezależne życie, przy adekwatnym wsparciu ze strony władzy publicznej. Z tego względu za bardzo istotną informację Rzecznik uznał stanowisko członków Krajowej Rady Konsultacyjnej, wedle którego oba te dokumenty, tj. ww. uchwałę i „porozumienie”, należy traktować łącznie jako wzajemnie uzupełniające się.
Rzecznik wyraził zaniepokojenie, że przyjęty przez Radę Ministrów sposób komunikacji, tj. z pominięciem informacji o podjęciu powyższej uchwały, wprowadza w błąd opinię publiczną. Wydawać się bowiem może, że jedynym efektem posiedzenia Krajowej Rady Konsultacyjnej było podpisanie „porozumienia”, co może ograniczyć zakres realizowanych przez Radę Ministrów zobowiązań jedynie do tych zawartych w „porozumieniu”. Tymczasem, według relacji członków Krajowej Rady Konsultacyjnej, w „porozumieniu” zostały zawarte rozwiązania, których wprowadzenie jest możliwe w trybie natychmiastowym, uchwała natomiast zawiera istotne rozwiązania systemowe, możliwe do wdrożenia po przeprowadzeniu odpowiednich prac legislacyjnych.
W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Premiera z prośbą o pilne przedstawienie planu działań Rady Ministrów zmierzających do realizacji postanowień uchwały Krajowej Rady Konsultacyjnej, w szczególności odnośnie do punktu 3, tj. wprowadzenia systemu świadczeń finansowych.