Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie nieprawidłowości w placówkach zapewniających całodobową opiekę.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na potrzebę pilnego rozwiązania problemu nielegalnie działających placówek opiekuńczych, w których może dochodzić do zagrożenia życia i zdrowia przebywających w nim osób.

Zapowiadane przez resort polityki społecznej zmiany znalazły wyraz w projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, który ma na celu m.in. ograniczenie skali nieprawidłowości w placówkach zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, a tym samym zwiększenie poczucia bezpieczeństwa osób starszych i niepełnosprawnych przebywających w takich placówkach oraz poprawę skuteczności stosowania sankcji nakładanych na podmioty prowadzące placówki bez zezwolenia.

Rzecznik pozytywnie ocenił projekt tej nowelizacji zmierzającej m.in. do zaostrzenia odpowiedzialność podmiotu prowadzącego bez zezwolenia tego rodzaju placówki. Projekt gwarantuje np. możliwość – w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia osób przebywających w placówce – jednoczesnego cofnięcia przez wojewodę zezwolenia na prowadzenie placówki i nakazanie wstrzymania prowadzenia tej placówki, z nadaniem decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności. Co istotne, zmiany uwzględniają także postulat Rzecznika dotyczący zasad opuszczania terenu placówki przez mieszkańców domów pomocy społecznej, analogicznie jak w placówkach zapewniających całodobową opiekę. Dobrym rozwiązaniem jest także zaostrzenie odpowiedzialności podmiotu prowadzącego bez zezwolenia więcej niż jedną placówkę.

Niestety, chociaż projekt ustawy został wysłany do konsultacji w listopadzie 2017 r., to Rzecznik powziął informację, iż do chwili obecnej nie trafił pod obrady rządu. Jednocześnie z informacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na temat nieprawidłowości w zakresie prowadzenia i działalności placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, prezentowanym na posiedzeniu Komisji Polityki Senioralnej w dniu 20 listopada 2018 r., wynika, że pomimo kontroli i sankcji pieniężnych nakładanych na placówki działające niezgodnie z prawem, ich liczba nie maleje. Zdaniem Rzecznika przemawia to dodatkowo za potrzebą uznania za priorytetowe działań prawodawczych w tym zakresie.

Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o poinformowanie o aktualnym stanie prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o ochronie zdrowia psychicznego.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w piśmie z 14 grudnia 2018 r. poinformowała, że w dniu 13 grudnia br. Stały Komitet Rady Ministrów przyjął i rekomendował Radzie Ministrów projekt ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Po przyjęciu projektu przez Radę Ministrów zostanie on skierowany do dalszych prac legislacyjnych w Sejmie. Zgodnie z projektem ustawa wejdzie w życie w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia, z tym że przepisy dotyczące placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, z uwagi na fakt, że odnoszą się m.in. do podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, oraz przepis dotyczący obowiązku prowadzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego wykazu nałożonych kar pieniężnych – wejdą w życie z dniem 1 czerwca 2019 r.