Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Infrastruktury w sprawie konieczności zapewnienia realnego dostępu osób z niepełnosprawnościami do transportu kolejowego.

Rzecznik Praw Obywatelskich z dużym niepokojem przyjął wnioski raportu Najwyższej Izby Kontroli pt. "Dostępność zmodernizowanych obiektów kolejowych dla pasażerów niepełnosprawnych lub o ograniczonej zdolności poruszania się". Wynika z niego, że przeprowadzone w latach 2014-2017 modernizacje skontrolowanych obiektów kolejowych (dworców i peronów) nie zapewniły osobom z niepełnosprawnością - na równych zasadach z innymi pasażerami - dostępu do przewozów kolejowych.

W ocenie NIK większość przeszkód w dostępności obiektów, jak np. niewyposażenie wind w system informacji głosowej, brak lub niedokładne oznakowanie tras dojścia do poszczególnych stref dworca kolejowego czy umieszczanie tablic informacyjnych oraz urządzeń, takich jak automaty biletowe i infomaty, zbyt wysoko, powstaje przede wszystkim na etapie przygotowywania inwestycji. W związku z tym NIK wskazała na potrzebę podjęcia działań, które zapewnią wprowadzenie do krajowych regulacji prawnych obowiązku stosowania zasad uniwersalnego projektowania.

Likwidacja barier pomiędzy niepełnosprawnymi a pełnosprawnymi obywatelami należy do szczególnych obowiązków demokratycznego państwa prawa urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej. Rzecznik od lat postuluje podjęcie niezbędnych działań legislacyjnych na rzecz poprawy sytuacji osób z niepełnosprawnościami w Polsce. Wyniki kontroli NIK, a także systematycznie napływające do Biura RPO skargi, obrazujące mankamenty obecnych uregulowań prawnych i problemów pasażerów z dostępem do infrastruktury kolejowej wskazują, że dotychczasowe uwarunkowania prawne w tym zakresie są niewystarczające.

Rzecznik wskazał, że stosownie do przepisów Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, w szczególności wobec ujawnionych przez NIK nieprawidłowości, konieczne jest wdrożenie przez Państwo zasady uniwersalnego projektowania, m.in. poprzez przyjęcie odpowiednich środków ustawodawczych i administracyjnych, zapewniających osobom z niepełnosprawnościami dostęp do transportu kolejowego na niedyskryminacyjnych zasadach. Utrzymywanie barier uniemożliwiających lub utrudniających osobom z niepełnosprawnością udział w życiu społecznym stanowi bowiem dyskryminację ze względu na niepełnosprawność. Zgodnie z art. 2 ww. Konwencji jest nią jakiekolwiek różnicowanie, wykluczanie lub ograniczanie ze względu na niepełnosprawność, którego celem lub skutkiem jest naruszenie lub zniweczenie uznania, korzystania z lub wykonywania wszelkich praw człowieka i podstawowych, wolności w dziedzinie polityki, gospodarki, społecznej, kulturalnej, obywatelskiej lub w jakiejkolwiek innej, na zasadzie równości z innymi osobami.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o zbadanie, w zakresie swojej kompetencji, możliwości przeprowadzenia zmian legislacyjnych w sygnalizowanym przez NIK kierunku w celu zapewnienia realnego i w możliwie najszerszym zakresie dostępu osób z niepełnosprawnościami do transportu kolejowego oraz o poinformowanie o zajętym stanowisku.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Przedstawiciel Departamentu Kolejnictwa w Ministerstwie Infrastruktury w piśmie z 14 lutego 2022 r. poinformował, iż art. 66 ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami nakłada na ministrów właściwych obowiązek zmiany dotychczasowych przepisów wydanych na podstawie art. 7 ust 2 pkt 2) i 3 pkt 2) ww. ustawy, dotyczących zmiany warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie oraz warunków technicznych użytkowania tych obiektów budowlanych w zakresie uwzględnienie potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami. W związku z powyższym Ministerstwo Infrastruktury podjęło odpowiednie działania w kierunku dostosowania przedmiotowych przepisów. Resort dokonał analizy aktualnego stanu prawnego z uwzględnieniem ustaw i rozporządzeń prawa krajowego oraz regulacji europejskich, w tym dokumentów wydanych przez Agencję Kolejową UE (ERA), Prezesa UTK oraz norm i przepisów wewnętrznych PKP Polskich Linii Kolejowych S.A. W myśl art. 66 ustawy o dostępności dostosowanie przepisów krajowych powinno nastąpić najpóźniej do dnia 21 września 2022 r. Na chwilę obecną ministerstwo prowadzi prace legislacyjne związane ze zmianą przepisów rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 10 września 1998 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie. Aktualny etap prac obejmuje uzgodnienia wewnątrzresortowe.