Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów w sprawie nierzetelnych wypowiedzi członków rządu na temat działań Unii Europejskiej z dnia 2020-05-21.
Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów w sprawie nierzetelnych wypowiedzi członków rządu na temat działań Unii Europejskiej.
Rzecznik Praw Obywatelskich z niepokojem śledzi pojawiające się w niektórych wypowiedziach Premiera i członków rządu nierzetelne informacje w odniesieniu do działań podejmowanych przez Unię Europejską na rzecz zwalczania epidemii koronawirusa i jej skutków. Ich motywy nie są bowiem jasne, a stwierdzenia w nich zawarte często niezgodne z faktami. Rzecznik podkreślił przy tym, że rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji, tym bardziej jeśli jest czynione intencjonalnie, staje się dezinformacją.
Rzecznik w szczególności zwrócił uwagę na zawarte w tychże wypowiedziach próby nieuprawnionego przerzucania na instytucje unijne odpowiedzialności za trudności wywołane kryzysem epidemicznym. W ocenie Rzecznika, wrażenie braku koordynacji działań na początku epidemii było związane nie tyle z małą aktywnością instytucji unijnych, co z nieprzygotowaniem samych państw członkowskich do radzenia sobie z tego typu nagłym zagrożeniem - koordynowania wysiłków i podejmowania wspólnych działań na szczeblu ponadnarodowym. Dlatego wspomniane tu wypowiedzi mogą prowadzić do naruszania praw obywateli do otrzymywania od organów państwa rzetelnych informacji publicznych (art. 61 Konstytucji) oraz otrzymywania wiadomości zgodnych ze stanem faktycznym (art. 54 Konstytucji).
W opinii Rzecznika zarzucanie kompletnego braku działań i wsparcia ze strony Unii w sytuacji epidemii, nie odpowiada prawdzie i kształtuje zafałszowany obraz tej organizacji w świadomości społecznej. Prowadzi do nieuprawnionego przeciwstawiania Unii - Polsce, przeczy zobowiązaniom członkowskim. Polscy obywatele, będący równocześnie obywatelami Unii, mają prawo oczekiwać ze strony przedstawicieli władz rzetelnej informacji o rzeczywistej roli UE w zwalczaniu epidemii.
Rzecznik podkreślił, że działania Unii Europejskiej w walce z epidemią koronawirusa podejmowane są przede wszystkim przez Komisję Europejską, a przyjmują zróżnicowane formy: od praktycznych środków zabezpieczających dostęp do koniecznego sprzętu medycznego i środków leczniczych, przez wsparcie badań naukowych nad szczepionkami, diagnostyką i metodami leczenia zapalenia płuc Covid-19, pomoc w powrocie obywateli Unii do swojego kraju, po środki o charakterze gospodarczym i finansowym. Są to także przesunięcia w ramach funduszy strukturalnych UE, obejmujące prace nad nowym budżetem Unii z uwzględnieniem sytuacji kryzysowej. Komisja organizuje też wspólne zakupy sprzętu medycznego, testów oraz środków ochrony osobistej dla państw członkowskich.
Rzecznik wskazał ponadto, że w ramach programu Polska Cyfrowa, finansowanego ze środków unijnych, przeznaczono dodatkowe 120 mln zł na rozszerzenie funkcjonalności programu e-zdrowie. Obejmują one e-recepty i e-porady. Zdalne formy świadczenia opieki zdrowotnej mają zaś szczególne znaczenie w sytuacji ograniczania ryzyka zakażenia koronawirusem w kontaktach bezpośrednich między ludźmi. Z kolei w ramach "rescEU", systemu uzupełniającego Unijny Mechanizm Ochrony Ludności, gromadzony jest sprzęt medyczny, respiratory, maski ochronne, rękawiczki, lekarstwa i inne środki lecznicze. Zapasy finansowane są w całości ze środków unijnych, a będą przekazywane państwom, w których najbardziej ich brakuje.
W przekonaniu Rzecznika rzetelne informowanie o działaniach podejmowanych przez Unię Europejską na rzecz zwalczania zagrożeń i skutków związanych z obecną epidemią leży nie tylko w żywotnym interesie politycznym Polski - a zatem i rządu, który istotnie jest objęty moralnym nakazem mówienia prawdy - ale również znajduje oparcie w podstawowych zasadach tak polskiego, jak unijnego porządku prawnego. W szczególności wypowiedzi publiczne członków Rady Ministrów powinny być aktualne, prawdziwe i oparte na faktach.
Rzecznik z całą mocą podkreślił również, że członkostwo Polski w Unii leży w najgłębszym interesie kraju i polskich obywateli. Ma charakter strategiczny. Wokół niego powinna zostać przywrócona zgoda głównych sił politycznych, która przyświecała procesowi akcesji i była obecna także w przeciągu wielu lat po przystąpieniu. Wewnętrzne spory nie powinny być powodem czy usprawiedliwieniem dla kwestionowania pozytywnej roli Unii dla naszego kraju. Rozpowszechnianie nierzetelnych informacji na temat działań UE wypacza jej obraz, podsyca niechęć, wzmacnia postawy nieprzychylne, kwestionujące jej potrzebę. Nie służy konstruktywnej i odpowiedzialnej krytyce, ale wprost prowadzi do podważania sensu integracji europejskiej, będącej jednym z największych osiągnięć współczesności.
Rzecznik zwrócił się do Premiera z prośbą o wzięcie pod uwagę przedstawionego powyżej stanowiska.