Wystąpienie do Ministra Spraw Zagranicznych w sprawie procedury głosowania w wyborach Prezydenta RP dla polskich obywateli przebywających za granicą z dnia 2020-06-11.
Wystąpienie do Ministra Spraw Zagranicznych w sprawie procedury głosowania w wyborach Prezydenta RP dla polskich obywateli przebywających za granicą.
Rzecznik Praw Obywatelskich monitoruje kwestię organizowania wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, szczególnie w kontekście zagwarantowania konstytucyjnych praw wyborczych w trudnym czasie walki z wirusem COVID-19. W kontekście zbliżających się wyborów zarządzonych na dzień 28 czerwca 2020 r., Rzecznik zwrócił szczególną uwagę na problematykę głosowania polskich wyborców, którzy przebywają za granicą. Skłaniają do tego liczne otrzymywane przez RPO skargi i sygnały płynące od obywateli, a także analiza stanu prawnego.
W ustawie o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego przywrócono możliwość oddawania głosu korespondencyjnie przez wyborców poza granicami kraju. W wielu państwach będzie to jedyna forma udziału tej grupy wyborców w głosowaniu, bowiem nie przewiduje się utworzenia lokali wyborczych w ustanowionych tam obwodach głosowania.
Rzecznik podkreślił, że ostatni raz polscy wyborcy przebywający poza granicami kraju mogli głosować korespondencyjne w wyborach powszechnych w 2015 r., a więc blisko 5 lat temu, następnie procedura ta została przez ustawodawcę m.in. dla tej grupy wyborców zlikwidowana. W opinii Rzecznika termin na zgłoszenie zamiaru głosowania korespondencyjnego właściwemu konsulowi jest bardzo krótki - wyborca powinien to uczynić najpóźniej do dnia 15 czerwca 2020 r. Ogromną wagę ma więc pilne poinformowanie jak największej grupy uprawnionych o możliwości skorzystania z procedury głosowania korespondencyjnego i szczegółowych wymogach, jakie należy w tym celu wypełnić.
Niezbędne jest również sformułowanie i możliwie szerokie upowszechnianie precyzyjnej, jasnej informacji na temat bezpiecznego i w pełni skutecznego oddawania głosu - postępowania wyborcy głosującego korespondencyjnie (w tym podkreślenie wymogów formalnych dotyczących m.in. wypełnienia i podpisania oświadczenia o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania, czy konieczności zaklejenia kopert itp.).
Rzecznik wyraził również obawy, czy wskazany w ustawie graniczny termin wysłania przez konsula pakietu wyborczego do wyborcy, który zgłosił zamiar głosowania korespondencyjnego za granicą, nie jest zbyt późny, szczególnie mając na wadze różnorodne utrudnienia komunikacyjne związane z epidemią koronawirusa. Tymczasem konieczne jest umożliwienie uzyskania pakietu przez wyborcę w terminie, który umożliwi mu w praktyce oddanie głosu i przesłanie (we własnym zakresie) koperty zwrotnej. Dlatego, w przekonaniu Rzecznika, sprawą o ogromnej doniosłości jest możliwie najwcześniejsze podejmowanie przez konsulów skutecznych działań, tak aby pakiet dotarł jak najszybciej do wyborcy i dysponował on odpowiednim czasem na dalszą realizację procedury głosowania korespondencyjnego.
Mając na względzie powyższe, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o uwzględnienie wymienionych uwag, a także podjęcie, w granicach posiadanych kompetencji, wszelkich dodatkowych działań mających na celu zagwarantowanie praw wyborczych polskim obywatelom przebywającym poza granicami w najbliższych wyborach Prezydenta RP.