Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie rejestru danych o próbach samobójczych.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na udostępnione w prasie informacje dotyczące tego, że organy władzy publicznej chcą przetwarzać w rejestrze publicznym dane o próbach samobójczych. Zgodnie z dostępnymi przekazami medialnymi Zespół roboczy ds. prewencji samobójstw i depresji przy Radzie ds. Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia podjął 10 kwietnia br. uchwałę w sprawie konieczności podjęcia prac nad Krajową Bazą Danych na rzecz Monitorowania i Profilaktyki Zachowań Samobójczych.

Rzecznik wskazał, że konstytucyjna zasada autonomii informacyjnej jednostki oznacza prawo do samodzielnego decydowania o ujawnianiu innym informacji dotyczących swojej osoby, a także prawo do kontroli nad takimi informacjami, znajdującymi się w posiadaniu innych podmiotów. Art. 47 Konstytucji zawiera ogólne gwarancje ochrony prywatności, natomiast art. 51 Konstytucji odnosi się bezpośrednio do aspektów ochrony prywatności związanych z przetwarzaniem informacji o jednostce. Ochronę prawa do prywatności potwierdza również art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Kwestia prawnych aspektów samobójstwa była wielokrotnie przedmiotem analiz zarówno prawnych, jak i bioetycznych.

W opinii Rzecznika procesy przetwarzania w centralnym rejestrze danych o osobach, które podjęły próbę samobójczą, w tym danych dotyczących ich zdrowia (także zdrowia psychicznego) oraz podjętego leczenia muszą być analizowane bardzo uważnie. W wypadku ujawnienia takich informacji istnieje bowiem ryzyko stygmatyzacji osób, których dane są przetwarzane, co może się bezpośrednio przekładać na ich relacje z otoczeniem, pogorszenie stanu psychicznego czy problemy zawodowe. Warto również ocenić, czy istnienie Bazy Danych na rzecz Monitorowania i Profilaktyki Zachowań Samobójczych nie będzie wpływać na to, że osoby, w tym nie tylko te, które podjęły próby samobójczą, ale również te, które takie działanie rozważają, będą obawiać się poszukiwania pomocy ze względu na strach przed stygmatyzacją.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o przekazanie informacji o pracach Zespołu roboczego ds. prewencji samobójstw i depresji przy Radzie ds. Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia w omawianym zakresie oraz o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia pismem z dnia 21 lipca 2020 r. wyjaśnił, że dane dotyczące zachowań samobójczych gromadzone są w rejestrach prowadzonych przez Komendę Główną Policji oraz Główny Urząd Statystyczny (tylko zgony), nadal brak jest jednak możliwości zbierania danych o liczbie interwencji policyjnych, które zapobiegły podjęciu próby samobójczej. Szpitale psychiatryczne z kolei, sprawozdają w ramach badań statystycznych tylko liczbę prób samobójczych, bez dodatkowych danych nt. okoliczności. Tym samym, pozyskiwane z tych źródeł niekompletne dane uniemożliwiają ocenę czynników ryzyka samobójczego i ich zmienności. Bez danych przetwarzanych przez specjalistów na etapie konsultacji, interwencji, leczenia czy rehabilitacji nie ma możliwości rzetelnej oceny zagrożenia, a tym samym podjęcia najbardziej trafnych i skutecznych oddziaływań profilaktycznych. Jednocześnie Ministerstwo poinformowało, że na chwilę obecną w resorcie zdrowia nie trwają formalne prace nad utworzeniem Krajowej Bazy Danych na rzecz Monitorowania i Profilaktyki Zachowań Samobójczych.