Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie regulacji umożliwiającej odwołanie od rozmowy dyscyplinującej z dnia 2021-05-31.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie regulacji umożliwiającej odwołanie od rozmowy dyscyplinującej.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwrócił się funkcjonariusz Służby Więziennej w sprawie obowiązywania w ustawie pragmatycznej tej formacji mundurowej instytucji „rozmowy dyscyplinującej”. Zdaniem wnioskodawcy przeprowadzanie w obecnie obowiązującym kształcie prawnym tej rozmowy przez przełożonego z podwładnym narusza określone w art. 42 ust. 2 Konstytucji prawo do obrony, gdyż nie ma możliwości złożenia odwołania od rozmowy dyscyplinującej. Przeprowadzenie takiej rozmowy powoduje, że pomimo tego, iż nie jest ona wymieniona w ustawie o Służbie Więziennej jako kara dyscyplinarna - to de facto pełni taką funkcję, gdyż zamieszczenie o niej informacji w aktach osobowych funkcjonariusza wywiera negatywy wpływ przy późniejszym opiniowaniu służbowym, przyznawaniu nagród uznaniowych oraz kierowaniu na szkolenia zawodowe.
Rzecznik wskazał, iż rozmowa dyscyplinująca powinna stanowić perswazyjny środek wychowawczy. Celem jej jest określenie, w wymiarze werbalnym, pożądanego wzorca zachowań funkcjonariusza. Powinna ona być środkiem nierepresyjnym podobnym do takich form jak przeproszenie pokrzywdzonego, czy zobowiązanie do naprawienia wyrządzonej szkody. Stanowi ona instrument oddziaływania na postawę obwinionego funkcjonariusza poprzez odwołanie się do standardów etyczno-moralnych.
W ustawie o Służbie Więziennej brak jest regulacji nakazującej włączenie informacji o takiej rozmowie do akt osobowych funkcjonariusza i dotyczącej okresu jej przechowywania. Nakaz włączenia wynika jednak z zasady dokumentowania przebiegu służby obejmującej rejestrację zdarzeń mających doniosłość ze względu na wykonywane obowiązki służbowe i status funkcjonariusza w służbie. Co do okresu przechowywania dokumentacji z rozmów dyscyplinujących, należy na podstawie wnioskowania a fortiori, opartego na założeniu konsekwencji preferencji i ocen prawodawcy, przyjąć, iż znajdą w tym wypadku zastosowanie okresy zatarcia przewidziane dla najłagodniejszej kary dyscyplinarnej orzeczonej w pełnym postępowaniu dyscyplinarnym. Sankcja taka, co do zasady, ulega zatarciu z mocy prawa po upływie normatywnie określonego czasu. Wraz z nadejściem tego czasu przełożony służbowy powinien dokonać czynności ewidencyjnej w postaci usunięcia z akt osobowych funkcjonariusza notatki z rozmowy dyscyplinującej, a funkcjonariusz ma prawo domagania się wykonania tego obowiązku. W przeciwieństwie jednak do pragmatyk pracowniczych, brak jest tu regulacji, które mogłyby stanowić samodzielną procesową podstawę dochodzenia wskazanego żądania. Od sankcji polegającej na przeprowadzeniu rozmowy dyscyplinującej funkcjonariuszowi nie służy żaden wprost wyartykułowany formalny środek zaskarżenia. Postulat poddania rozważanej sankcji dotykającej funkcjonariusza jakimś formom kontroli należy uznać za w pełni uzasadniony, zaś istniejąca w tym zakresie luka stanowi klasyczny przykład pominięcia prawodawczego.
W związku z powyższym, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o ustosunkowanie się do przedstawionych argumentów i rozważenie możliwości podjęcia inicjatywy ustawodawczej w celu zmiany opisanego stanu rzeczy.