Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz o zmianie niektórych innych ustaw z dnia 2021-07-16.
Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
W opinii Rzecznika Praw Obywatelskich propozycja nowelizacji przepisów ustawy, może pociągać za sobą szczególnie negatywne skutki dla cudzoziemców.
Jedna ze zmian przewiduje przeniesienie kompetencji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców jako organu wyższego stopnia w szeregu spraw z zakresu pobytu cudzoziemców na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, na Komendanta Głównego Straży Granicznej. Rzecznik wielokrotnie podnosił, że niezbędne jest wprowadzenie kompleksowych rozwiązań, które usprawnią procedurę legalizacyjną poprzez m.in. przyznanie wszystkim cudzoziemcom prawa do pracy od momentu złożenia wniosku, udzielania zezwoleń na pobyt i pracę w ramach określonej branży, czy zmniejszenie wymaganych od cudzoziemców dokumentów w kolejnych postępowaniach. Wprowadzenie takich zmian mogłoby w skuteczniejszy niż proponowany w projekcie ustawy sposób odciążyć funkcjonowanie Urzędu ds. Cudzoziemców. Rzecznik zwrócił też uwagę, że powierzenie Straży Granicznej zadania orzekania o prawach i wolnościach człowieka, rodzi pewne ryzyko związane z właściwym wyważeniem interesu publicznego z interesem strony.
Rzecznik odniósł się także do zapewnienia udziału Rzecznika Praw Obywatelskich w czynnościach związanych z doprowadzeniem cudzoziemca do granicy w związku z przymusowym wykonaniem decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu. W obecnym stanie prawnym uprawnienie Rzecznika do obecności podczas ww. czynności wynika bezpośrednio z art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich. Istotne jest więc, aby potwierdzenie w przepisach ustawy o cudzoziemcach uprawnienia RPO do udziału w czynnościach związanych z wykonaniem decyzji powrotowej nie wpłynęło na wykładnię zawężającą przepisów ustawy o RPO.
Dodatkowo skrócenie terminu na wniesienie odwołania z czternastu do zaledwie siedmiu dni wydaje się nieuzasadnionym zabiegiem znacznie utrudniającym cudzoziemcowi skorzystanie z podstawowego prawa do wniesienia środka odwoławczego. Ww. decyzje rodzą wobec cudzoziemców często nieodwracalne skutki o charakterze jednoznacznie represyjnym, zasadne zdaje się więc zachowanie obecnego, czternastodniowego terminu na wniesienie odwołania.
W kontekście wydłużenia maksymalnego okresu, na jaki orzec można zakaz ponownego wjazdu na terytorium RP i innych państw obszaru Schengen z 5 do 10 lat RPO zwrócił uwagę, że zawarte w tych przepisach przesłanki obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego lub interes RP oraz podejrzenie prowadzenia przez cudzoziemca działalności terrorystycznej lub szpiegowskiej, bardzo często są też przesłankami, ze względu na które organy odstępują od sporządzania uzasadnień decyzji. Taka ingerencja w prawa i wolności bez przedstawienia jakichkolwiek podstaw faktycznych stronie postępowania administracyjnego godzi w standardy wyznaczane w orzecznictwie ETPCz, zgodnie z którymi cudzoziemiec, w stosunku do którego ma zostać wydana decyzja na podstawie materiałów niejawnych, ma prawo do dostatecznego poinformowania o podstawach faktycznych wydanej decyzji.
Rzecznik poddał w wątpliwość także racjonalność podwyższenia opłaty skarbowej za wydanie decyzji o cofnięciu zakazu ponownego wjazdu z 10 do 350 zł. Projektodawca zapomniał, że jedną z przesłanek cofnięcia zakazu ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i innych państw obszaru Schengen są względy humanitarne. Nieuwzględnienie tego faktu przy określaniu wysokości opłaty skarbowej wydaje się nieuzasadnione.