Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej w sprawie problemów z korzystaniem przez osoby pozbawione wolności z samoinkasujących aparatów telefonicznych.

Problematyka korzystania przez osoby pozbawione wolności z samoinkasujących aparatów telefonicznych jest częstym przedmiotem wniosków wpływających do Rzecznika Praw Obywatelskich.

Wyniki postępowań wyjaśniających, prowadzonych w Biurze RPO w tych sprawach, dowodzą, że dyrektorzy jednostek penitencjarnych w różny sposób interpretują § 24 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności oraz § 28 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 2016 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania tymczasowego aresztowania. Przepisy te stanowią, że co do zasady skazany/tymczasowo aresztowany może skorzystać z samoinkasującego aparatu telefonicznego jeden raz w ciągu dnia. Czas korzystania z aparatu telefonicznego, z wyłączeniem rozmów z podmiotami o których mowa w art. 8 § 3 k.k.w. (w przypadku skazanych) oraz art. 215 § 1 k.k.w. (w przypadku tymczasowo aresztowanych), jednorazowo nie może natomiast przekraczać 5 minut.

Prawodawca wskazał również, że w uzasadnionych przypadkach dyrektor może zezwolić na przeprowadzenie dodatkowej rozmowy. Ta dyrektywa jest podstawą do oceny przez dyrektorów jednostek penitencjarnych, że osadzony korzystając z aparatu telefonicznego może wykonać jedynie jedną próbę połączenia oraz przeprowadzić jedną rozmowę.

Mając na uwadze cele kary pozbawienia wolności oraz prawo osób pozbawionych wolności do życia prywatnego i rodzinnego, RPO podniósł znaczenie wykładni celowościowej omawianych przepisów. Korzystanie z aparatu telefonicznego służy przede wszystkim zapewnieniu możliwości utrzymania kontaktu ze światem zewnętrznym, samodzielnego załatwiania spraw urzędowych. Z punktu widzenia organizacji pracy Służby Więziennej nie ma znaczenia czy osadzony będzie prowadził przez 5 minut jedną rozmowę, np. z osobą bliską, czy wykona kilka połączeń telefonicznych i w tym czasie przeprowadzi rozmowę z członkiem rodziny oraz załatwi sprawę w urzędzie.

W związku z powyższym, Rzecznik zwrócił się do Dyrektora Generalnego SW z prośbą o podjęcie działań mających na celu zagwarantowanie osobom pozbawionym wolności możliwości wykorzystania całego limitu czasu podczas korzystania z aparatu telefonicznego i przeprowadzenia w tym czasie więcej niż jednej rozmowy telefonicznej.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Zastępca Dyrektora Generalnego Służby Więziennej w piśmie z 7 lutego 2022 r. zaznaczył, że Centralny Zarząd Służby Więziennej podziela analizę prawną zawartą w wystąpieniu Rzecznika dotyczącą wykonywania połączeń telefonicznych przez osoby pozbawione wolności w ramach przysługującego limitu czasu przewidzianego na korzystanie przez osadzonego z samoinkasującego aparatu telefonicznego. Podkreślił przy tym, że korzystanie przez skazanego z przysługujących mu praw powinno następować w sposób nienaruszający praw innych osób oraz niezakłócający ustalonego w zakładzie karnym porządku. Skazanego pozbawia się możliwości korzystania z samoinkasującego aparatu telefonicznego w trakcie wykonywania kary dyscyplinarnej w postaci umieszczenia skazanego w celi izolacyjnej na okres do 28 dni. Natomiast dyrektor zakładu karnego może pozbawić skazanego omawianego uprawnienia w wypadkach zagrożenia porządku publicznego lub zagrożenia dla bezpieczeństwa zakładu. Zastępca Dyrektora Generalnego SW poinformował, że dyrektorzy okręgowi Służby Więziennej zostaną zobowiązani do zapoznania się, a także zapoznania dyrektorów podległych jednostek penitencjarnych, z wystąpieniem RPO. Zobowiązani zostaną również do podjęcia odpowiednich działań zmierzających do zapewnienia właściwej realizacji prawa osoby osadzonej do korzystania z samoinkasującego aparatu telefonicznego.