Wystąpienie do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej w sprawie wykorzystywania monitoringu w jednostkach penitencjarnych w celu kontrolowania pracowników i funkcjonariuszy SW z dnia 2021-11-02.
Wystąpienie do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej w sprawie wykorzystywania monitoringu w jednostkach penitencjarnych w celu kontrolowania pracowników i funkcjonariuszy SW.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwrócił się Przewodniczący Zarządu Głównego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Funkcjonariuszy i Pracowników Więziennictwa z prośbą o interwencję w sprawie wykorzystywania monitoringu w zakładach karnych i aresztach śledczych w celu kontrolowania pracowników i funkcjonariuszy Służby Więziennej. Analiza nadesłanej przez Przewodniczącego Związku dokumentacji budzi wątpliwości Rzecznika co do prawidłowości i zgodności z prawem takich praktyk.
RPO dostrzega fakt, że wykonując swoje zadania pracownicy i funkcjonariusze będą monitorowani w miejscach gdzie następuje jednoczesne przebywanie osadzonych i funkcjonariuszy takich jak: pomieszczenia do widzeń, miejsca mieszkalne i zatrudnienia osadzonych, czy ciągi komunikacyjne. Niemniej jednak pracownicy nie powinni być monitorowani w zakresie wykonywania czynności nie związanych z bezpośrednim kontaktem i obsługą osadzonych. Monitoring pracowników i funkcjonariuszy nie powinien służyć do dokonywania oceny ich pracy oraz służby. Przepis art. 73a § 8 kkw daje dyrektorom zakładów karnych możliwość stosowania monitorowania w określonych miejscach i pomieszczeniach, ale nie w oderwaniu od innych przepisów prawa.
W świetle tychże przepisów monitorowany obszar powinien zostać ograniczony do niezbędnego zasięgu, tak aby przetwarzać dane, które są niezbędne do realizacji celu, w jakim monitoring ten został zastosowany. Nie można zatem wykraczać poza jego zakres i stosować to uprawnienie w celu oceny jakości wykonywanej pracy przez pracowników. Narusza to bowiem ich prywatność, a pracownicy mają do niej prawo nawet w miejscu wykonywania swojej pracy.
RPO zaznaczył również, że prywatność jednostki jest wartością chronioną konstytucyjnie. Artykuł 47 Konstytucji zawiera ogólne gwarancje ochrony prywatności, a art. 51 Konstytucji odnosi się bezpośrednio do aspektów ochrony prywatności związanych z przetwarzaniem informacji o jednostce. Prywatność może podlegać ograniczeniom na określonych w Konstytucji zasadach, tj. wymienionych w art. 31 ust. 3 Konstytucji. Ograniczenia te muszą być więc określone w ustawie, nie mogą naruszać istoty prawa do prywatności oraz muszą być konieczne w demokratycznym państwie prawnym dla ochrony wartości (bezpieczeństwa, porządku publicznego, ochrony środowiska, zdrowia, moralności publicznej czy też wolności i praw innych osób).
W opinii Rzecznika w niniejszej sprawie wątpliwości budzi zarówno podstawa prawna zastosowania monitoringu w zakładach karnych (art. 73a kkw), cel jakiemu ma służyć (nadzór funkcjonariuszy i pracowników), jak i obszar jego działania (wnętrze biura, obejmujące stanowisko, na którym służba wykonywana jest w sposób ciągły). Z analizy otrzymanej od NSZZFiPW dokumentacji wynika, że Kierownictwo Służby Więziennej reguluje kwestie związanie z monitorowaniem funkcjonariuszy i pracowników, nie mając do tego wystarczających podstaw prawnych. Podawane regulacje są nieadekwatne i nieprzekonujące, odnoszą się bowiem do osadzonych, a nie kadry jednostek organizacyjnych Służby Więziennej. Stosowana praktyka i wprowadzane rozwiązania budzą w związku z tym uzasadnione wątpliwości z punktu widzenia przestrzegania praw i wolności obywatelskich osób zatrudnionych w więziennictwie.
W związku z powyższym, Rzecznik zwrócił się do Dyrektora Generalnego SW z prośbą o zbadanie przedstawionego zagadnienia i poinformowanie o zajętym stanowisku.