Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych w sprawie formy prawnej negatywnego rozstrzygnięcia PFRON w zakresie dofinansowania do likwidacji barier z dnia 2021-12-29.

Adresat:
Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych
Sygnatura:
XI.7061.18.2019
Data sprawy:
2021-12-29
Rodzaj sprawy:
wystąpienie o charakterze generalnym (WG)
Nazwa zepołu:
Zespół do spraw Równego Traktowania
Wynik sprawy:
częściowo pozytywnie ze względu na częściowe uwzgl. wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Wystąpienie do Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych w sprawie formy prawnej negatywnego rozstrzygnięcia PFRON w zakresie dofinansowania do likwidacji barier.

Rzecznik Praw Obywatelskich prowadzi postępowanie wyjaśniające dotyczące formy prawnej negatywnego rozstrzygnięcia wniosku o przyznanie dofinansowania ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (dalej jako: PFRON) przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie (dalej jako: „PCPR”).

Podstawę prawną dofinansowania przez samorząd powiatowy, ze środków pochodzących z PFRON, likwidacji różnych barier w związku z indywidualnymi potrzebami osób z niepełnosprawnościami, stanowią przepisy art. 35a ust. 1 pkt 7 lit. d i ust. 2 pkt 1 oraz art. 48 ust. 1-4 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (dalej jako: „ustawa o rehabilitacji”). Zgodnie z tymi przepisami, PFRON przekazuje środki samorządom powiatowym na realizację określonych zadań lub rodzajów zadań. Tryb postępowania i zasady dofinansowania zadań ze środków PFRON na te cele reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu, które mogą być finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (dalej jako: „rozporządzenie”).

Według § 12 ust. 3a rozporządzenia, właściwa jednostka organizacyjna samorządu terytorialnego rozpatruje wniosek w terminie 30 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku o dofinansowanie oraz, zgodnie z § 12 ust. 3b rozporządzenia, informuje wnioskodawcę o sposobie rozpatrzenia wniosku w terminie 7 dni od dnia rozpatrzenia kompletnego wniosku. Według § 14 ust. 1 i 2 rozporządzenia, przyznanie dofinansowania ze środków PFRON osobie z niepełnosprawnością następuje w drodze umowy. Rozporządzenie nie rozstrzyga jednak o charakterze informacji o sposobie rozpoznania wniosku, o której mowa w § 12 ust. 3b rozporządzenia, jeżeli informacja ta dotyczy negatywnego rozpoznania wniosku. Żaden przepis rozporządzenia, ani ustawy o rehabilitacji nie wskazuje na obowiązek wydania przez organ decyzji w takim przypadku.

Rzecznik z niepokojem zauważył, że w opisanej sytuacji skarżący nie otrzymują istotnych informacji, jakie działania mogą podjąć w związku z otrzymaniem decyzji odmownej. Brak wyraźnego sformułowania, iż otrzymana negatywna informacja ma charakter decyzji administracyjnej uniemożliwia im ewentualne dochodzenie swoich praw. W takich przypadkach niezbędnym elementem każdej z negatywnych decyzji jest stosowne pouczenie o przysługujących środkach prawnych oraz o charakterze otrzymanego pisma. Zgodnie z otrzymanymi przez RPO informacjami, wnioskodawcy byli zobowiązani do złożenia żądania o wydanie wskazanej decyzji wraz z niezbędnym pouczeniem. W ocenie Rzecznika takie działanie PCPR może budzić wątpliwości w zakresie ochrony praw i wolności obywatelskich dotyczących w szczególności grup najbardziej narażonych na wykluczenie społeczne.

Mając na uwadze powyższe, Rzecznik zwrócił się do Pełnomocnika z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2022-02-14
Opis odpowiedzi:
Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych w piśmie z 14 lutego 2022 r. poinformował, że podstawą prawną przyznania środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych są przepisy ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu, które mogą być finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Zgodnie z powyższymi przepisami, zarówno w przypadku pozytywnego, jak też negatywnego rozpatrzenia wniosku, wnioskodawca jest powiadamiany pisemnie o sposobie jego rozpatrzenia. Mając na uwadze możliwość kształtowania poziomu wsparcia (dofinansowanie w różnej wysokości) oraz brak obligatoryjności przyznawania przedmiotowego dofinansowania Pełnomocnik wskazał, że kwestie dotyczące sposobu rozpatrywania wniosków o dofinansowanie wymagają gruntownej analizy, również w kontekście planowanej zmiany systemu orzekania o niepełnosprawności, tak aby zabezpieczyć potrzeby jak największej grupy odbiorców przedmiotowego wsparcia.