Wystąpienie do Ministra Finansów dotyczące rozporządzenia w sprawie przedłużania terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek z dnia 2022-01-20.
Wystąpienie do Ministra Finansów dotyczące rozporządzenia w sprawie przedłużania terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek.
W kolejnym wystąpieniu dotyczącym problemów po wejściu w życie regulacji tzw. Polskiego Ładu, Rzecznik Praw Obywatelskich zasygnalizował pojawiające się wątpliwości prawne związane z regulacjami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (dalej jako: "rozporządzenie").
Przedmiotowe rozporządzenie zmienia zasady rozliczania zaliczek na podatek dochodowy pobieranych przez płatników w 2022 r. i w założeniu resortu finansów miało usprawnić proces wdrażania zmian podatkowych Polskiego Ładu, tak aby w kolejnych miesiącach podatnicy nie mieli pensji niższej od tej wynikającej z założeń programu. Analiza regulacji wydanego rozporządzenia prowadzi jednak do wniosku, iż istnieją uzasadnione wątpliwości co do jego zgodności z normami konstytucyjnymi, a w szczególności z art. 217 i art. 92 Konstytucji.
Zgodnie z upoważnieniem zawartym w art. 50 ustawy - Ordynacja podatkowa, minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, przedłużać terminy przewidziane w przepisach prawa podatkowego (z wyjątkiem terminów określonych w art. 68-71, art. 77 § 1, art. 79 § 2, art. 80 § 1, art. 87 § 3 i 4, art. 88 § 1 i art. 118), określając grupy podatników, którym przedłużono terminy, rodzaje czynności, których termin wykonania został przedłużony, oraz dzień upływu przedłużonego terminu.
Tymczasem omawiane rozporządzenie, w ocenie Rzecznika, wykracza poza delegację ustawową regulując kwestie zarezerwowane dla materii ustawowej. Rozporządzenie wprowadza bowiem nową, niewystępującą w Ordynacji instytucję - tj. obowiązek zwrotu przez płatnika nadwyżki zaliczki podatnikowi w przypadku jej nieprzekazania organowi podatkowemu (§ 4 rozporządzenia). Wątpliwe jest również to, czy podustawowe akty prawne prawa daninowego mogą stanowić podstawę do zwrotu przez płatników kwot wcześniej pobranych - stosownie do zapisów Ordynacji dotyczących nadpłaty.
Ponadto rozporządzenie może godzić w art. 217 Konstytucji poprzez wprowadzenie nowych zasad obliczania przez płatników zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (obecnie płatnik będzie obowiązany do przeprowadzenia dwóch obliczeń zaliczki na podatek dochodowy: zgodnie z zasadami obowiązującymi na dzień 31 grudnia 2021 r. oraz zgodnie z zasadami obowiązującymi w roku, w którym zaliczka jest pobierana), w sytuacji gdy ustalanie rozporządzeniem zasad poboru zaliczki na podatek jest uznawane za niedopuszczalne. Rozporządzenie może służyć jedynie do zmiany terminu pobierania zaliczek, a nie sposobu ich poboru.
RPO zwrócił również uwagę, że rozporządzenie weszło w życie bez jakiegokolwiek vacatio legis zapewniającego płatnikom przygotowanie się do wprowadzonych zmian. Takie działania ustawodawcy podważają zasadę zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. Nakaz zachowania odpowiedniej vacatio legis składa się na zasadę poprawnej legislacji wywodzącej się z art. 2 Konstytucji. Zasada ta związana jest funkcjonalnie z zasadami pewności i bezpieczeństwa prawnego oraz ochrony zaufania do państwa i prawa. Naruszenie tej zasady nie służy budowaniu tego zaufania.
Z tego względu, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o zajęcie stanowiska w przedstawionej sprawie oraz o poinformowanie, czy ministerstwo planuje podjęcie działań w celu rozwiązania sygnalizowanego problemu.