Wystąpienie do Ministra Edukacji i Nauki w sprawie konieczności przyznania pokrzywdzonemu statusu strony w postępowaniach dyscyplinarnych w sprawach studentów, doktorantów i nauczycieli akademickich z dnia 2023-08-03.
Wystąpienie do Ministra Edukacji i Nauki w sprawie konieczności przyznania pokrzywdzonemu statusu strony w postępowaniach dyscyplinarnych w sprawach studentów, doktorantów i nauczycieli akademickich.
W zainteresowaniu Rzecznika Praw Obywatelskich pozostaje problem nieprzysługiwania pokrzywdzonemu statusu strony w postepowaniach dyscyplinarnych w sprawach nauczycieli akademickich, studentów i doktorantów, Rzecznik zwrócił się do Przewodniczącego Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Przewodniczącego Krajowej Reprezentacji Doktorantów oraz Przewodniczącego Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie.
Przewodniczący KRASP w odpowiedzi wskazał, że Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich poddała szczegółowej konsultacji zasygnalizowany problem. W ocenie KRASP kierunkowe propozycje rozwiązań procesowych zaproponowane w piśmie RPO zasługują na akceptację i poparcie. Przyjęcie proponowanych rozwiązań prawnych pozwoliłoby nie tylko na dostosowanie układu podmiotowego stron w procedurach dyscyplinarnych do innych analogicznych postępowań, ale również na możliwość zastosowania instytucji pozwalających na polubowne (mediacyjne) rozstrzyganie sporów w przedmiotowym obszarze orzekania o odpowiedzialności dyscyplinarnej.
Z kolei Przewodniczący KRD wskazał, że Krajowa Reprezentacja Doktorantów przychyla się do poglądu RPO odnośnie do potrzeby ochrony interesów pokrzywdzonego nie tylko na etapie postępowania wyjaśniającego, ale także na etapie postępowania dyscyplinarnego. Rozważana zmiana ustawowa obejmująca art. 292 ust. 1 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (dalej jako: PSWiN) byłaby z perspektywy pokrzywdzonego zasadniczą zmianą jakościową, a ponadto stanowiłaby koncepcyjną modyfikację ról w postępowaniu dyscyplinarnym. Zdaniem KRD, należy również zgodzić się z poglądem, że wzmacniałoby to pozycję pokrzywdzonego, który niejednokrotnie znajduje się niżej w hierarchicznej strukturze uczelni lub instytutu. Dlatego w ocenie KRD proponowane przyznanie statusu strony pokrzywdzonemu wydaje się zasadne i warte rozważenia. Jednocześnie Krajowa Reprezentacja Doktorantów, mając na względzie długotrwałość procesu ustawodawczego, zauważyła, że poprawa pozycji pokrzywdzonego mogłaby nastąpić również poprzez zmianę rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 8 czerwca 2022 r. w sprawie szczegółowego trybu prowadzenia mediacji, postępowania wyjaśniającego i postępowania dyscyplinarnego w sprawach odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli akademickich, a także sposobu wykonywania kar dyscyplinarnych i ich zatarcia.
W ocenie Przewodniczącego Parlamentu Studentów RP w przypadku nadania pokrzywdzonego statusu strony postępowania dyscyplinarnego, miałby on obowiązek uczestniczenia w postępowaniu oraz konfrontacji z obwinionym, co mogłoby być w niektórych przypadkach wtórnie traumatyzujące dla pokrzywdzonego. Niemniej jednak Przewodniczący PSRP wskazał, że w ocenie Parlamentu Studentów celowe jest wskazanie wprost w ustawie oraz rozporządzeniu wykonawczym uprawnień pokrzywdzonego, zapewniających mu udział w postępowaniu oraz ochronę swoich interesów. Przewodniczący przedstawił w tym zakresie obszerny wykaz uprawnień, które powinny przysługiwać pokrzywdzonemu, a które w dużej mierze odpowiadałyby uprawnieniom pokrzywdzonego, gdyby przysługiwał mu status strony.
Mając na uwadze powyższe, Rzecznik zwrócił się do Ministra z ponowną prośbą o rozważenie zasadności podjęcia działań legislacyjnych zmierzających do przyznania pokrzywdzonemu statusu strony w postępowaniach dyscyplinarnych w sprawach studentów, doktorantów i nauczycieli akademickich.