Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie braku podwyżki uposażenia funkcjonariuszom CBA, którzy odeszli ze służby na początku 2024 r z dnia 2024-08-29.
Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie braku podwyżki uposażenia funkcjonariuszom CBA, którzy odeszli ze służby na początku 2024 r.
Od rozpoczęcia procesu legislacyjnego rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 16 maja 2024 r., zmieniającego rozporządzenie w sprawie stawek uposażenia zasadniczego na poszczególnych stanowiskach służbowych funkcjonariuszy CBA oraz wzrostu uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat, do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływały wnioski byłych funkcjonariuszy CBA, którzy przeszli na emeryturę w okresie od 1 stycznia do 29 lutego 2024 r., dotyczące pozbawienia ich podwyżki uposażenia.
§ 2 rozporządzenia zmieniającego stanowi, że stawki uposażenia zasadniczego stosuje się przy ustalaniu uposażeń należnych funkcjonariuszom CBA od 1 stycznia 2024 r. Jednakże, zdaniem byłych funkcjonariuszy CBA, interpretacja CBA ukierunkowana jest na pozbawienie należnych praw i podwyżek byłym funkcjonariuszom, którzy odeszli ze służby w styczniu i lutym 2024 r. W ich ocenie takie działanie pozostaje w sprzeczności z przepisami prawa i zasadami współżycia społecznego. Zdaniem wnioskodawców zostali oni bezpodstawnie pozbawieni wyrównania podwyżki wynagrodzeń od 1 stycznia 2024 r. do dnia odejścia ze służby, pozbawiono ich także wyrównania z tytułu odprawy. Spowodowało to, że będą uzyskiwać zaniżone świadczenia emerytalne. Byli funkcjonariusze zwracają uwagę, że w pozostałych służbach mundurowych funkcjonariuszom, którzy odeszli z innych służb tego rodzaju świadczenia zostały zrealizowane.
RPO zwracał się w powyższej kwestii do Dyrektora Biura Kadr i Szkolenia CBA, który w odpowiedzi poinformował m.in., że "wskazane przepisy weszły w życie w dniu 1 czerwca 2024 r. Nowe stawki uposażenia zasadniczego objęły tylko funkcjonariuszy będących w służbie na dzień 1 czerwca 2024 r. (…) Zatem wobec osób zwolnionych w okresie od 1 stycznia 2024 r. do dnia wejścia w życie przepisów, zmiany zostały dokonane wyłącznie w takim zakresie, w jakim nie mieściły się one w nowej siatce płac. (…) Uposażenie jest ekwiwalentem pełnienia czynnej służby i taki też jest cel jego wypłacania: realizacja zadań służbowych. Zwiększenie stawki uposażenia osobom poza służbą, które nie realizują zadań służbowych, stanowiłoby nieuzasadnioną niegospodarność, co jest szczególnie istotne biorąc pod uwagę fakt dysponowania środkami publicznymi".
Rzecznik nie podzielił tej argumentacji. Wprawdzie co do zasady uposażenie jest związane z faktycznym wykonywaniem zadań służbowych, to jednak pragmatyka służbowa precyzyjnie określa przypadki, kiedy uposażenie ulega zmianie, zawieszeniu, nie może zostać obniżone czy utracone. Z art. 102 i art. 102f ust. 1 ustawy o CBA wprost wynika, że uposażenie i inne należności pieniężne przysługujące na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym, z uwzględnieniem powstałych w tym okresie zmian, mających wpływ na prawo do uposażenia i innych świadczeń pieniężnych lub na ich wysokość - należy się także funkcjonariuszom, którzy nie realizują zadań służbowych w przypadku urlopu, zwolnienia od zajęć służbowych, w okresie pozostawania w dyspozycji Szefa CBA oraz w okresie przebywania na zwolnieniu lekarskim.
W odróżnieniu od policyjnych służb mundurowych w służbach specjalnych nie istnieją organy przedstawicielskie, które jako strona społeczna mogłyby uzgadniać ze stroną służbową wysokość podwyżek, czy też generalnie spraw dotyczących uposażeń tej grupy zawodowej . Powoduje to ryzyko nierównego traktowania określonych podmiotów podobnych ze względu na określoną cechę istotną (np. odejście ze służby w pomiędzy 1 stycznia a 29 lutego 2024 r.).
Z § 2 rozporządzenia zmieniającego wynika, że nowa tabela stawek uposażenia zasadniczego jest stosowana do uposażeń należnych funkcjonariuszom CBA od 1 stycznia 2024 r. Retroaktywne stosowanie przepisów rozporządzenia jest powiązane z mocą obowiązywania ustawy budżetowej oraz nakazem wyrównania wynagrodzeń/uposażeń od początku danego roku kalendarzowego. Z przepisów tych nie wynika, że nowe stawki uposażenia zasadniczego mają znaleźć zastosowanie do funkcjonariuszy CBA, będących w służbie 1 czerwca 2024 r., (tj. dzień wejścia w życie rozporządzenia zmieniającego). Wręcz odwrotnie: uposażenie zasadnicze powinno zostać zmienione wobec wszystkich funkcjonariuszy pozostających w służbie 1 stycznia 2024 roku, a zatem zarówno tych, którzy przebywali w tym czasie na urlopach, jaki i na zwolnieniach lekarskich. Podobne regulacje zawierają rozporządzenia w sprawie pozostałych służb specjalnych, choć według RPO niekorzystna interpretacja dotyczy tylko funkcjonariuszy CBA, a także Agencji Wywiadu.
Wobec powyższego Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o zbadanie sprawy braku waloryzacji uposażeń tej grupy funkcjonariuszy oraz o poinformowanie o zajętym stanowisku, jak również ewentualnych sposobach rozwiązania przedstawionego problemu.